THỂ PHÁI CỦA CỰU
THỂ THI
(kì 2)
THỂ THƠ THỜI LƯỠNG
HÁN
Tô
Lí thể 苏李体
Gọi Tô Lí 苏李 đó là chỉ hai người: Tô Vũ 苏武 và Lí Lăng 李陵. Hai người này từng tặng đáp thơ cho nhau, được Tiêu Thống 萧统 đời Lương thu nhập vào bộ “Văn tuyển” 文选do ông biên soạn. Thơ của họ đều là thơ ngũ ngôn. Có người cho rằng họ là người khời đầu cho “ngũ ngôn thi”. Cũng có người cho rằng thơ của họ là nguỵ thác của người đời sau. Nhưng phong cách chất phác của những bài thơ này, biểu hiện tình cảm và nội dung sâu sắc, có phong vị tương cận với 19 bài cổ thi mà được Tiêu Thống thu nhập vào bộ “Văn tuyển”, luôn được sự coi trọng của các thi nhân đời sau.
Bá
Lương thể 柏梁体
Bá Lương thể 柏梁体 bắt nguồn từ Hán Vũ Đế 汉武帝. Tương truyền Hán Vũ Đế xây Bá Lương đài 柏梁台, đại yến quần thần, trong buổi tiệc tuyên bố phàm quan viên hưởng từ 2000 thạch (1) trở lên, mỗi người làm một câu thơ hợp lại thành một bài. Thế là bao gồm cả Hán Vũ Đế tổng cộng 26 người viết thành bài “Bá Lương thi” 柏梁诗. Hình thức của bài thơ này mỗi câu 7 chữ, cuối câu đều dùng vần bằng, chữ gieo vần có thể trùng lặp, là sáng tác đầu tiên của “liên cú thi” 联句诗. Người đời sau đã đem thất ngôn thi mỗi câu có dùng vần gọi là “Bá Lương thể” 柏梁体.
Kiến
An thể 建安体
Kiến An 建安 là niên hiệu của Hán Hiến Đế 汉献帝 (năm 196 – năm 220).
“Kiến An thể” 建安体 là chỉ thơ của cha con Tào Tháo 曹操, Tào Phi 曹丕, Tào Thực 曹植cùng “Kiến An thất tử” 建安七子(2) đương thời quy phụ vào họ. Thời Kiến An là thời kì thi ca sáng tác phồn vinh. Cha con họ Tào và Vương Xán 王粲 trong “thất tử” chiếm địa vị trọng yếu trong lịch sử thi ca Trung Quốc. Họ và mấy người còn lại đều kế thừa truyền thống thi ca đời Hán, cũng tiêm nhiễm chủ nghĩa hiện thực của Nhạc phủ thi, nhưng đã bước ra khỏi ngạch cửa của tiền nhân, tràn đầy tinh thần sáng tạo, phong cách cứng cõi, nội dung chân thực sâu sát, khai sáng thi phong một đời. Tác phẩm của họ có ảnh hưởng rất lớn với đời sau.
Chú
của nguyên tác
1-Quan
chế đời Hán lấy bổng lộc nhiều ít có được để định cấp bậc. 2000 thạch là đương
thời tương đương với bổng ngạch của quan viên cao cấp như Quận thú chư hầu.
2-Kiến An thất tử 建安七子: chỉ 7 người là Khổng Dung 孔融, Trần Lâm 陈琳, Vương Xán 王粲, Từ Cán 徐幹, Nguyễn Vũ 阮瑀, Ưng Dương 应瑒, Lưu Trinh 刘祯.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 21/12/2025
Nguồn
ĐỘC THI THƯỜNG THỨC
读诗常识
Tác giả: Ngô Trượng
Thục 吴丈蜀
Thượng Hải Cổ tịch
xuất bản xã, 1984