夏日
藍色天空闊
飄雲慢慢開
朱明長綠草
槐序長青苔
松下聞濤起
溪邊賞月來
閑心無瑣事
家菊待秋栽
HẠ NHẬT
Lam sắc
thiên không khoát
Phiêu
vân mạn mạn khai
Chu
minh trường lục thảo
Hoè tự
trưởng thanh đài
Tùng
hạ văn đào khởi
Khê
biên thưởng nguyệt lai
Nhàn
tâm vô toả sự
Gia cúc đãi thu tài
Huỳnh
Chương Hưng
Quy Nhơn 28/11/2025
Chu minh 朱明: biệt xưng của mùa hạ.
Trong
Nhĩ nhã – Thích thiên 爾雅 - 釋天có câu:
Xuân vi Thanh dương, Hạ vi Chu minh, Thu vi Bạch tàng, đông vi Huyền anh.
春為青陽, 夏為朱明, 秋為白藏, 冬為玄英
(Mùa xuân là Thanh
dương, mùa hạ là Chu minh, mùa thu là Bạch tàng, mùa đông là Huyền anh)
Sao gọi là “Chu
minh” 朱明, Quách Phác 郭璞nói rằng:
Khí xích nhi quang minh
氣赤而光明
(Khí đỏ mà sáng)
Hoè tự 槐序: cũng là biệt xưng của mùa hạ.
Cây hoè mùa hạ nở hoa nên mùa hạ gọi
là “hoè tự”. Dương Thận 杨慎 đời Minh trong Nghệ lâm phạt sơn – Hoè tự 艺林伐山 - 槐序 nói rằng:
Hoè tự,
chỉ hạ nhật dã
槐序, 指夏日也
(Hoè tự là chỉ ngày hè)
Văn tùng khởi 聞 松起:
nghe tiếng sóng vỗ trên ngọn tùng. Gió thổi qua rừng tùng phát ra âm thanh rào
rào nghe như tiếng sóng.
Triệu
Mạnh Phủ 趙孟頫 đời Nguyên trong bài “Túc Ngũ Hoa sơn hoài
Đức Thanh biệt nghiệp” 宿五华山怀德清別業đã viết:
Nhất
dạ tùng đào chẩm thượng minh
一夜松濤枕上鳴
(Cả
đêm bên gối nghe sóng tùng reo trên ngọn tùng)
Đường
Thuận Chi 唐順之 đời
Minh trong bài “Thương Thuý đình” 蒼翠亭viết rằng:
Phong
lai tùng đào sinh
風來松濤生
(Gió
thổi đến sinh ra sóng tùng)
Đào Tấn (1845 – 1907) trong vở
tuồng “Hộ sanh đàn” cũng đã viết:
Lao
xao sóng vỗ ngọn tùng
Gian
nan là nợ anh hùng phải vay
Toả sự 瑣事:
chuyện nhỏ nhặt, chuyện vặt.
Tài 栽: trồng.
Tạm dịch
NGÀY HÈ
Trời
xanh một sắc mênh mông
Mây
trôi chầm chậm bềnh bồng nhẹ tênh
Ngày
hè cỏ đã cao thêm
Ngày
hè rêu cũng bên thềm xanh hơn
Sóng tùng nghe tiếng vang vang
Bên
khe nhìn ngắm trăng vàng hiện ra
Tâm
nhàn chẳng chuyện phiền hà
Cúc
nhà đợi đến thu qua mới trồng