RẮN TRONG VĂN TỰ TRUNG QUỐC
(tiếp theo)
Theo ghi chép trong “Hoa Dương quốc
chí – Thục chí” 华阳国志 - 蜀志:
Thục hữu ngũ đinh lực sĩ, năng di
sơn, cử vạn quân ….. Tần Huệ Vương tri Thục vương háo sắc, hứa giá ngũ nữ vu Thục.
Thục khiển ngũ đinh nghinh chi, hoàn đáo Tử Đồng, kiến nhất đại xà nhập huyệt
trung, nhất nhân lãm kì vĩ xế chi, bất câm, chí ngũ nhân tương trợ, đại hô duệ
xà. Sơn băng thời áp sát ngũ nhân cập Tần ngũ nữ tịnh tương tùng, nhi sơn phân
vi ngũ lĩnh. “Thục” trung chi ‘xà” cánh hữu như thử thần lực, hà đẳng liễu đắc.
“Thục” nội hữu “trùng” hoặc hứa tựu thị “trường trùng” (xà) ba.
蜀有五丁力士, 能移山, 举万钧 ….. 秦惠王知蜀王好色, 许嫁五女于蜀. 蜀遣五丁迎之, 还到梓潼. 见一大蛇入穴中, 一人揽其尾掣之, 不禁, 至五人相助. 大呼拽蛇. 山崩时压杀五人及秦五女并将从, 而山分为五岭. “蜀” 中之 “蛇” 竟有如此神力, 何等了得. “蜀” 内有 “虫” 或许就是 “长虫” (蛇) 吧.
(Thục có năm vị lực sĩ, có thể dời núi, nâng vật vạn cân ….. Tần Huệ Vương biết Thục vương háo sắc, bèn hứa gã năm cô gái cho Thục. Vua Thục sai năm lực sĩ đi nghinh đón. Đến Tử Đồng, trông thấy một con rắn lớn bò vào hang, một người nắm lấy đuôi rắn kéo, không được, cả năm lực sĩ cùng hô to kéo rắn. Núi sụp, đè chết cả năm người cùng năm thiếu nữ nước Tần, núi phân làm năm ngọn. “Xà” ở “Thục” có thần lực như thế, mạnh vô cùng. Chữ “trùng” ở trong chữ “Thục” có lẽ chính là “trường trùng” (xà).)
“Mân
trung” 闽中 có “xà” 蛇
“Mân” 闽 là từ giản xưng tỉnh Phúc Kiến, chữ 虫
(trùng) ở giữa chữ 闽 (mân) biểu thị rắn, “mân” 闽 là hang của rắn. Hứa Thận 许慎trong “Thuyết văn giải tự” 说文解字 đối với chữ “mân” 闽 đã giải thích:
Đông Nam Việt, xà chủng.
东南越蛇种
(Tộc Việt phía đông nam Trung
Quốc lấy rắn làm totem)
“Xà chủng”
蛇种 là cách nói phản ánh sự sùng
bái totem. Sớm từ thời Thương Chu, tiên dân đất Mân đã có tập tục sùng bái
totem rắn, tập tục này có thể truy ngược lên đến văn hoá Mân Việt 闽越cổ xưa. Lúc bấy giờ, cuộc sống
của tổ tiên Mân Việt cư trú nơi rừng rậm, chốn núi non, với nơi nước khe tung
hoành, đã kết bạn với rắn. Tiên dân Mân Việt có tập tục sùng bái rắn, đã phụng
thờ rắn, “lập miếu tự chi” 立庙祀之 (lập miếu
thờ nó).
Đầu đời Minh, viên quan Tạ Túc 谢肃từng nhậm chức vùng Phúc Kiến, ở
lời tựa bài thơ trong tập “Yết Trấn Mân vương miếu” 谒鎮闽王庙của ông ghi lại những việc thật
đã có chép việc người Mân sùng bái rắn:
Vương hữu nhị tướng, cư tả hữu, thường
hoá thanh hồng nhị xà, kiến hương kỉ gian thị linh hiển. Mân nhân hữu đảo tức ứng.
王有二将, 居左右, 尝化青红二蛇, 见香几间示灵显. 闽人有祷即应.
(Vương (ngẫu tượng xà thần) có hai viên
tướng, ở bên trái bên phái, từng hoá thành hai con rắn một sắc xanh một sắc hồng,
được thờ phụng đã thể hiện sự linh hiển. Người Mân cầu xin điều gì đều được ứng
nghiệm liền.)
Vùng Mân Việt Phúc Kiến do bởi khí hậu
ẩm thấp, thích hợp cho sự sinh sôi của loài rắn, đây cũng cơ sở hiện thực cung
cấp cho vùng đất Mân đối với việc sùng bái
rắn.
Trấn Chương Hồ 樟湖ở Nam Bình 南平 Phúc Kiến福建 hàng năm trước và sau ngày mùng 7 tháng 7 âm lịch đều cử hành hoạt động “Xà vương tiết” 蛇王节. Xà vương miếu trong trấn là trung tâm của hoạt động. Trong miếu có 3 tôn xà thần tượng – xà vương tam huynh đệ, người địa phương gọi là “Liên Công Da’ 连公爷. Ba anh em mặc hồng bào, chân đạp lên quái thú, một tượng mắt ngước nhìn lên, một tượng mắt cúi nhìn xuống và một tượng mắt nhìn ngang, ngụ ý nhìn thấu khắp nhân gian, xua đuổi tà ác tạo phúc cho người đời. (hết)
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 24/10/2025
Nguồn
ĐẠI TRUNG QUỐC – SINH TIẾU VĂN
HOÁ
大中国 - 生肖文化
“Đại Trung Quốc văn hoá” Tùng
thư biên uỷ hội biên soạn
Bắc Kinh: Ngoại văn xuất bản
xã, 2011