非先王之法服不敢服, 非先王之法言不敢道, 非先王之德行不敢行. 是故非法不言, 非道不行; 口无择言, 身无择行. 言滿天下无口过, 行滿天下无怨恶. 三者备矣, 然后能守其宗庙. 盖卿大夫之孝也. “诗” 云: “夙夜匪懈, 以事一人.”
(孝经 - 卿大夫章)
Phiên âm
Phi tiên vương chi pháp phục bất
cảm phục, phi tiên vương chi pháp ngôn bất khả đạo, phi tiên vương chi đức hạnh
bất cảm hành. Thị cố phi pháp bất ngôn, phi đạo bất hành; khẩu vô trạch ngôn,
thân vô trạch hành. Ngôn mãn thiên hạ vô khẩu quá, hành mãn thiên hạ vô oán ác.
Tam giả bị hĩ, nhiên hậu năng thủ kì tông miếu. Cái khanh đại phu chi hiếu dã. “Thi”
vân: “Túc dạ phỉ giải, dĩ sự nhất nhân.”
(Hiếu kinh – Khanh đại phu chương)
Dịch nghĩa
Không phải y phục hợp với lễ pháp mà tiên vương đã
chế định ra thì không dám mặc, không phải ngôn ngữ hợp với lễ pháp mà tiên vương
nói ra thì không dám nói, không phải những chuẩn tắc đạo đức và hành vi mà tiên
vương thực hành thì không dám làm. Cho nên những lời không hợp với lễ thì không
nói, hành vi không hợp với đạo đức thì không làm; mở miệng nói không cần phải
chọn lựa nhưng đã có thể hợp với lễ rồi, hành vi của bản thân không cần phải
suy nghĩ cũng không vượt qua khuôn phép. Cho nên những lời nói ra, toàn thiên hạ
đều biết cũng không có lỗi, việc làm truyền khắp thiên hạ, cũng không gặp phải
sự oán ghét. Cả ba điều là y phục, ngôn ngữ, hành vi tuân theo chuẩn tắc lễ pháp
của tiên vương, thì sau đó mới có thể gìn giữ hương hoả tông miếu được hưng vượng.
Đó chính là đạo hiếu của khanh đại phu.
Trong
“Thi kinh – Đại nhã – Chưng dân” có nói:
“Sớm tối siêng năng không lười nhác, chuyên tâm thờ phụng thiên tử”
Huỳnh
Chương Hưng
Quy Nhơn 06/10/2025
Nguồn
HIẾU
KINH: NHÂN LUÂN ĐÍCH CHÍ Lí
孝经人伦的至理
Biên
soạn: Cung Hiểu Vệ 宮晓卫
Thượng
Hải cổ tịch xuất bản xã xuất bản, 1997