磨盤草
野地荒坵本自來
黄花二月點枝開
細毛心葉磨盤果
珍貴民間作藥材
Dã địa hoang khâu bổn tự lai
Hoàng hoa nhị nguyệt điểm chi
khai
Tế mao, tâm diệp, ma bàn quả
Trân quý dân gian tác dược tài
Huỳnh
Chương Hưng
Quy Nhơn 15/9/2025
Ma bàn thảo 磨盤草: “ma
bàn” 磨盤chỉ
cái thớt cối (phần ở dưới). “Ma bàn thảo” 磨盤草 tức
“cây cối xay”, cũng gọi là “cây giằng xây”. Ngoài tên “Ma bàn thảo” ra, cây còn
có tên là “Kim hoa thảo” 金花草, “Nhĩ hưởng thảo” 耳响草, “Đường đương thảo” 唐档草, “Thạch
ma tử” 石磨仔.
“Ma
bàn thảo” mọc thành bụi, cao khoảng 1 - 1,5m, toàn thân và các bộ phận của cây
đều có lông măng. Lá có dạng hình trái tim nhọn ở đầu, hoa sắc vàng, khoảng
tháng 2 tháng 3 ra hoa. Trái do nhiều nang xếp lại, có hình cầu, cụt phần đầu
nhìn giống cái thớt cối xay, khoảng tháng 4 đến tháng 6 ra trái.
“Ma
bàn thảo” là một vị thuốc dân gian, các bộ phận như cành, lá, hoa, trái đều có
thể dùng làm thuốc, nó có tác dụng tán phong, thanh huyết nhiệt, khai khiếu hoạt
huyết, chữa tai bị điếc rất tốt. Lá giã nhỏ đắp mụt nhọt, hoặc sắc uống làm
thông tiểu tiện.
(Tư liệu tổng hợp)
Tạm dịch
CÂY CỐI
XAY
Nơi đồng
nội, chốn gò hoang, cây tự mọc lên
Khoảng
tháng hai, hoa trổ vàng điểm xuyết cho cây
Lông
măng mịn, lá hình trái tim, trái như thớt cối
Dân gian trân quý, lấy dùng làm vị thuốc.