XUẤT THUỶ PHÙ DUNG
出水芙蓉
Điển xuất: “Thi phẩm” 诗品.
Tạ thi như phù dung xuất thuỷ
谢诗如芙蓉出水
(Thơ của họ Tạ đẹp như đoá hoa phù dung mọc lên từ mặt nước)
Nhà Tống thời Nam triều, có một thi nhân
nổi tiếng tên là Tạ Linh Vận 谢灵运, nguyên tịch tại Dương Hạ 阳夏quận Trần 陈 (nay là Thái Khang 太康Hà Nam 河南), sau dời đến Cối Kê 会稽. Ông từ nhỏ được bên ngoại nuôi dưỡng, người trong tộc đều
gọi ông là “khách nhi” 客儿, người đời gọi ông là “Tạ khách”
谢客. Cuối đời nhà Tấn, Tạ Linh Vận được tập phong là Khang Lạc
Công 康乐公, sau khi đến với nhà Tống, ông từng nhậm qua các chức
Vĩnh Gia Thái thú 永嘉太守, Thị trung 侍中, Lâm
Xuyên Nội sử 临川内史…
Tạ Linh Vận thi tài xuất chúng, đại bộ
phận thơ của ông miêu tả danh sơn thuỷ thắng ở các nơi như Cối Kê 会稽, Vĩnh Gia 永嘉, Lư Sơn 庐山, khắc hoạ cảnh vật thiên nhiên, khai sáng thi phái sơn thuỷ
trong lịch sử văn học Trung Quốc. Thơ của Tạ Linh Vận sở trường phô trần gọt giũa.
Một số thiên chương phản ánh một cách chân thực cái đẹp tự nhiên của cảnh vật núi
sông, tạo cho người đọc một cảm giác đáng yêu. Phê bình văn học gia Chung Vinh 钟嵘trong “Thi phẩm” 诗品có nói:
“Thơ của Tạ Linh Vận giống như đoá
hoa phù dung mọc lên từ mặt nước thanh tân khả ái.”
“Xuất thuỷ phù dung” 出水芙蓉tức đoá hoa phù dung vừa mới mọc lên từ mặt nước. Thành ngữ này nguyên là ví bài thơ hay viết rất thanh tân, sau dùng để ví thiếu nữ xinh đẹp.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 09/9/2025
Nguồn
ĐỒ GIẢI QUỐC HỌC ĐIỂN CỐ
图解国学典故
Chủ biên: Nhậm Tê Nhiên 任犀然
Bắc Kinh: Trung Quốc Hoa Kiều
xuất bản xã, 2016