TIỆM RƯỢU, TIỆM CƠM THỜI CỔ TREO “HOẢNG TỬ”
CỦA QUÁN TỪ LÚC NÀO
“Hoảng
tử” 幌子 (cờ
hiệu treo trước quán), thời cổ có hai tầng ý nghĩa:
-Một là
từ sự sùng bái totem biến hoá ra, loại cờ này để truyền đạt tin tức chính trị,
văn hoá.
-Hai là
trong quá trình sản sinh và trao đổi hàng hoá, trừu tượng hoá cao độ tác dụng
quảng cáo, trở thành biểu 表, xí 帜, liêm 帘.
Hoảng tử
mà chúng ta nói là chỉ loại sau. Thế thì hoảng tử ra đời từ lúc nào? có tác dụng
gì?
Niên đại
ra đời của hoảng tử có từ rất sớm, hiện không thể khảo cứu. Lai lịch của nó chủ
yếu có liên quan đến khí hậu. Phương bắc lạnh, tiệm buôn từ xưa không có cửa sổ,
ngày lạnh đóng cửa lại, khách không biết bên trong bán thứ gì, cho nên sản sinh
hoảng tử để làm tiêu chí.
Đời Đường,
phong tục uống rượu ngày càng thịnh, tiệm rượu đa phần treo một tấm vải hình chữ
nhật, bên trên tấm vải ở chính giữa viết một chữ 酒 (tửu) thật lớn,
đó chính là “tửu hoảng” 酒幌. Trong văn hiến cổ đại,
xưng vị đối với tửu hoảng, mỗi nơi có khác, nhưng thường thấy là “vọng tử” 望子, “chiêu kì” 招旗 … Mạnh Nguyên Lão 孟元老
trong “Đông Kinh mộng hoa lục” 东京梦华录có câu:
Chí ngọ mùi gian, gia gia vô tửu, duệ hạ vọng tử.
至午未间, 家家无酒, 拽下望子.
(Đến khoảng giờ ngọ giờ mùi, nhà nhà hết rượu, kéo vọng
tử xuống)
Trong “Thuỷ
hử truyện” 水浒传 – bộ
tiểu thuyết trường thiên cũng có viết:
Đương
nhật thưởng ngọ thời phân, tẩu đắc đỗ tử cơ khát, vọng kiến tiền diện hữu nhất
cá tửu điếm, thiêu trước nhất diện chiêu kì tại môn tiền.
当日晌午时分, 走得肚子饥渴, 望见前面有一个酒店, 挑著一面招旗在门前.
(Khoảng
giữa trưa giờ ngọ, đi đến khi bụng đói khát, nhìn xa phía trước thấy một tiệm
rượu, có treo một lá “chiêu kì” trước cửa)
Hình dạng
hoảng tử mỗi nơi mỗi khác, có hình hồ lô, hình tam giác, hình củ ấu, cùng với các
loại hoảng tử dùng hình trạng các loại vật thực xuất hiện để quảng cáo, phá bỏ loại
cờ vải có hình dạng hình chữ nhật đặc hữu, làm cho hình thức biểu hiện quang cáo
của hoảng tử ngày càng phong phú đa dạng.
Nhân vì hoảng tử quảng cáo có hình dạng khác nhau, chúng đều có hàm nghĩa đặc định, đại biểu cho việc kinh doanh các loại hàng hoá khác nhau, nhân đó, hoảng tử quảng cáo dần trở thành tiêu kí đặc thù của các ngành nghề.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 11/9/2025
Nguyên tác Trung văn
Trong quyển
THÚ VỊ VĂN HOÁ TRI THỨC ĐẠI TOÀN
趣味文化知识大全
Thanh Thạch 青石 biên
soạn
Trung Quốc Hoa kiều xuất bản xã,
2013