“SÁT KÊ CẤP HẦU KHÁN” XUẤT XỨ TỪ ĐÂU
“Sát kê cấp hầu khán” 杀鸡给猴看(giết gà cho khỉ coi) là cách nói
thông tục, nguyên là từ thành ngữ “Sát kê cảnh hầu” 杀鸡儆猴 (giết gà doạ khỉ), ví với việc dùng một
biện pháp trừng phạt để cảnh cáo người khác. Tại sao lại giết gà cho khỉ coi, có
đạt được hiệu quả “cảnh hầu” 儆猴không?
Khỉ rất thông minh, muốn bắt được nó
không phải dễ, cho dù có bắt được, nó cũng không làm theo những động tác quy định.
Thế là người ta nghĩ ra tuyệt chiêu “giết gà doạ khỉ”. Khỉ rất sợ máu, người
thuần phục khỉ chỉ cần giết một con gà trống trước mặt khỉ. Khỉ sau khi nhìn thấy
máu nó liền sợ, trở nên biết nghe lời.
Về ý kiến phân kì, khi công việc bị cản
trở, để từng bước được nhất trí, pháp độ nghiêm minh, người ở vào địa vị lãnh đạo
có thể “giết gà doạ khỉ” để có được uy tín, quán triệt mục đích chấp hành.
Khương Tử Nha 姜子牙từng dùng qua cách này. Tương truyền, triều Chu diệt Thương Trụ 商纣, cần gấp một số người tài để trị lí quốc gia. Đương thời tại nước Tề có một hiền nhân tên Cuồng Quất 狂橘, rất được người địa phương kính trọng. Khương Tử Nha mộ danh nhiều lần đến thăm, nhưng luôn bị từ chối. Khương Tử Nha nổi giận liền giết ông ta, về sau quả nhiên không có ai dám không tiếp nhận lời kêu gọi của triều đình.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 25/9/2025
Nguồn
TRUNG QUỐC VĂN HOÁ 1000 VẤN
中国文化 1000问
Chủ biên: Văn Nhược Ngu 文若愚
Bắc Kinh: Trung Quốc Hoa Kiều
xuất bản xã, 2015