虞美人草
朶朶隨風動
霓裳舞曲生
陽光紅色瓣
婉轉訴衷情
聽說楚歌起
四周略漢兵
虞姬辭項羽
血落忽花成
Đoá đoá tuỳ phong động
Nghê thường vũ khúc sinh
Dương quang hồng sắc biện
Uyển chuyển tố trung tình
Thính thuyết Sở ca khởi
Tứ chu lược Hán binh
Ngu Cơ từ Hạng Vũ
Huyết lạc hốt hoa thành
Huỳnh
Chương Hưng
Quy Nhơn 03/8/2025
Ngu mĩ nhân thảo 虞美人草: tên
một loại thực vật, còn gọi là “Lệ xuân hoa” 丽春花, “Trại mẫu đơn” 赛牡丹,
“Mãn viên xuân” 满园春,
“Tiên nữ hao” 仙女蒿, “Ngự
tiên hoa” 御仙花, “Trâu
giới tử” 雛芥子,
“Trâu anh túc” 雛罌粟, “Tiểu
chủng anh túc hoa” 小种種罌粟花, “Hồ
điệp mãn viên xuân” 蝴蝶满园春, tiếng
Pháp gọi là “Coquelicot”. Hoa nở vào mùa hạ, có đủ các màu đỏ, trắng, tím, lam
…
Tên gọi
“Ngu mĩ nhân” 虞美人xuất
phát từ tên Ngu Cơ 虞姬, một
mĩ nhân nước Sở thời cổ ở Trung Quốc. Truyền thuyết dân gian kể rằng, Ngu Cơ 虞姬
(cũng gọi là Ngu mĩ nhân 虞美人) sau khi tự sát, trên mặt đất mọc lên loài hoa sắc
đỏ như máu. Để kỉ niệm lòng trung trinh của Ngu Cơ đối với tình yêu, lòng trung
thành đối với đất nước, người đời sau đã đặt tên cho loài hoa ấy là “Ngu mĩ
nhân”.
https://zh.wikipedia.org/wiki/%E8%99%9E%E7%BE%8E%E4%BA%BA_(%E6%A4%8D%E7%89%A9)
Trung
tình 衷情: tình cảm chân
thành trong lòng. “Tố trung tình” 訴衷情: bày tỏ tấm chân tình.
Đoạn 2: đoạn này điển xuất từ
bài “Biệt Bá vương” 別霸王 tương truyền là của Ngu Cơ 虞姬:
漢兵已略地
四面楚歌聲
大王意氣盡
賤妾何聊生
Hán binh dĩ lược địa
Tứ diện
Sơ ca thanh
Đại
vương ý khí tận
Tiện
thiếp hà liêu sinh
(Quân
Hán đã chiếm hết đất
Bốn
phía đều có tiếng ca nước Sở
Đại
vương ý khí đã hết
Tiện
thiếp sống còn có ý nghĩa gì)
Tháng
12 năm 202 trước công nguyên, Hạng Vũ 項羽đóng binh ở Cai Hạ 垓下 bị quân Lưu Bang 劉邦vây
khốn. Một đêm nọ, Hạng Vũ nghe bốn phía có tiếng ca nước Sở, biết thế đã cùng,
Hạng Vũ bèn uống rượu cảm khái hát lên khúc “Cai Hạ ca” 垓下歌:
力拔山兮氣蓋世
時不利兮騅不逝
騅不逝兮可奈何
虞兮虞兮奈若何
Lực bạt
sơn hề khí cái thế
Thời
bất lợi hề truy bất thệ
Truy
bất thệ hề khả nại hà
Ngu hề
Ngu hề nại nhược hà
(Sức
bạt núi, khí trùm đời,
Nhưng
thời không có lợi, ngựa truy không tiến lên
Ngựa
truy không tiến lên, biết làm sao bây giờ
Nàng
Ngu Cơ ơi, nàng Ngu Cơ ơi, ta biết làm sao đây)
Ngu Cơ múa kiếm hoạ theo bài này rồi tự vẫn. Tương truyền, máu của nàng rỏ xuống trên đất, nơi đó mọc lên một loài cỏ nở hoa sắc đỏ như máu. Người ta gọi có ấy là “Ngu mĩ nhân thảo” 虞美人草.
Tạm dịch
Hoa
Ngu mĩ nhân từng đoá từng đoá lay động theo làn gió,
Nhìn
giống như đang múa khúc Nghê thường.
Cánh
hoa đỏ thắm dưới ánh nằng mặt trời,
Uyển chuyến như đang bày tỏ tấm chân tình.
Nghe
kể rằng, lúc Hạng Vũ nghe có tiếng ca nước Sở,
Quân
Hán đã vây chiếm khắp bốn bên.
Nàng
Ngu Cơ múa từ biệt Hạng Vương rồi tự tận,
Máu của
nàng rỏ xuống bỗng thành hoa.