Sáng tác: Giải hồng - Bán dạ hịch (HCH)

 

解紅

半夜檄

起風塵

彼蒼漫漫誰造因

自此征夫別閨閫

紅顏歲月淤多迍

GIẢI HỒNG

Bán dạ hịch

Khởi phong trần

Bỉ thương mạn mạn thuỳ tạo nhân

Tự thử chinh phu biệt khuê khổn

Hồng nhan tuế nguyệt ứ đa truân

Huỳnh Chương Hưng

Quy Nhơn 01/8/2025

Mạn mạn 漫漫: (không gian, thời gian) mênh mông, bao la.

Khuê khổn 閨閫: cũng nói là “khuê phòng” 閨房, chỉ nơi ở của phụ nữ.

“Khuê” chỉ cái cửa nhỏ trên tròn dưới vuông, cũng chỉ nơi ở của phụ nữ. Những từ có chữ “khuê” ở sau đều liên quan đến phụ nữ, như “thâm khuê” 深閨 “khuê các” 閨閣, “khuê nữ” 閨女, “khuê tú” 閨秀, “khuê phạm” 閨范.

“Khổn” chỉ cái ngạch cửa, đàn bà ở bên trong, cho nên “khổn” được dùng để chi phụ nữ.

Ở mục “Giá thú” 嫁娶 trong “Bạch Hổ thông nghĩa” 白虎通义của Ban Cố 班固 đời Hán có câu:

妇事夫, 有四礼焉闺阃之内, 衽席之上,朋友之道焉.

Phụ sự phu hữu tứ lễ yên …… khuê khổn chi nội, nhẫm tịch chi thượng, bằng hữu chi đạo yên.

(Vợ thờ phụng chồng tuân theo bốn lễ ……. Trong khuê phòng, nơi giường sạp, đối xử với nhau theo đạo bằng hữu.)

(Tiêu Hàng 肖航dịch chú. Bắc Kinh: Trung Hoa thư cục. 2024)

: đọng lại, tích tụ lại.

          Bài từ này dựa theo mấy câu đầu ở tác phẩm “Chinh phụ ngâm” của Đặng Trần Côn.

天地風塵

紅顏多迍

悠悠彼蒼兮誰造因

………..

九重按劍起當席

半夜飛檄傳將軍

清平三百年天下

從此戎衣屬武臣

Thiên địa phong trần

Hồng nhan đa truân

Du du bỉ thương hề thuỳ tạo nhân

……………

Cửu trùng án kiếm khởi đương tịch

Bán dạ phi hịch truyền tướng quân

Thanh bình tam bách niên thiên hạ

Tùng thử nhung y thuộc Vũ Thần

          Bản diễn Nôm tương truyền của Đoàn Thị Điểm như sau:

Thủa trời đất nổi cơn gió bụi

Khách má hồng nhiều nỗi truân chiên

Xanh kia thăm thẳm tầng trên

Vì ai gây dựng cho nên nỗi này

……..

Chín lần gươm báu chống tay

Nửa đêm truyền hịch định ngày xuất chinh

Nước thanh bình ba trăm năm cũ

Áo nhung trao quan Vũ từ nay.

 

Previous Post Next Post