QUÁI TÀI KIM THÁNH THÁN
Kim
Thánh Thán 金圣叹là một học giả nổi tiếng đời Thanh, ông thiên sanh là
một đại sư hài hước. Kim Thánh Thán vô cùng xem thường chế độ khoa cử, có một lần,
dưới sự thôi thúc của người làng, ông tham gia hương thí, đề thi yêu cầu viết một
bài luận “Tây Tử lai hĩ” 西子来矣 (Tây Tử chỉ Tây Thi) mang tính sử thực. Ông muốn giễu
khảo quan bèn viết:
Khai đông thành, Tây Tử bất lai.
Khai nam thành, Tây Tử bất lai.
Khai bắc thành, Tây Tử bất lai.
Khai tây thành, tắc Tây Tử lai hĩ.
Tây Tử lai hĩ.
开东城, 西子不来
开南城, 西子不来
开北城, 西子不来
开西城, 则西子来矣
西子来矣
(Mở thành đông, Tây Tử không đến.
Mở thành nam, Tây Tử không đến.
Mở thành bắc, Tây Tử không đến.
Mở thành tây, thì Tây Tử đến.
Tây Tử đến.)
Khảo
quan tức giận, phê rằng:
Tú tài khứ hĩ, Tú tài khứ hĩ.
秀才去矣, 秀才去矣
(Tú tài đi đi, Tú tài đi đi.)
Để củng
cố sự thồng trị, những kẻ thống trị triều Thanh đã gây ra sự kiện văn tự ngục,
hại chết không biết bao nhiêu người có học. Đối với sự kiện này, Kim Thánh Thán
vô cùng căm tức, bèn dẫn một đám học sinh đến bên cạnh miếu Khổng Tử khóc lớn,
sau đó ông bị giam vào đại lao, chuẩn bị xử trảm. Con trai, con gái của ông đến
thăm, ông không những không hề có chút bi thương, mà còn làm thơ, nói với các
con rằng:
-Đậu
phộng và đậu hủ thối khô cùng nhai, đều có mùi vị của thịt sườn, tuyệt đối chớ
có để cho tay đao phủ biết, để tránh hắn phát tài.
Mấy người
con của ông đều cười.
Lúc xử chém, đất trời vừa mới đổ qua tuyết, trắng xoá của một vùng. Kim Thánh Thán cảm khái cất tiếng than, đồng thời ngâm lên bài thơ. Đao phủ sau khi chém đầu ông, từ trong tai của ông lăn ra hai cục giấy nhỏ cuộn tròn, đao phủ nhặt lên mở ra xem, một cục viết chữ “hảo” 好, cục kia viết chữ “thống” 痛(“hảo thống” là rất đau). Kim Thánh Thán đến lúc chết mà vẫn không quên hài hước.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 07/8/2025
Nguyên tác Trung văn
QUÁI TÀI KIM THÁNH THÁN
怪才金圣叹
Trong quyển
BÁCH GIA TÍNH
百家姓
Biên soạn: Triệu Dương 赵阳