竟比珊瑚
石崇与王恺争豪, 并穷绮丽, 以饰舆服. 武帝, 恺之甥也, 每助恺. 尝以一珊瑚树高二尺许赐恺. 枝柯扶疏, 世罕其比. 恺以示崇. 崇视讫, 以铁如意击之, 应手而碎. 恺既惋惜, 又以为疾己之宝, 声色甚厉. 崇曰: “不足恨, 今还卿.” 乃命左右悉取珊瑚树, 有三尺, 四尺, 条干绝世, 光彩溢目者六七枚, 如恺许比甚众. 恺惘然自失.
(世说新语 - 汰侈)
CÁNH TỈ SAN HÔ
Thạch
Sùng dữ Vương Khải tranh hào, tịnh cùng ỷ lệ, dĩ sức dư phục. Vũ Đế, Khải chi
sanh dã, mỗi trợ Khải. Thường dĩ nhất san hô thụ, cao nhị xích hứa tứ Khải. Chi
kha phù sơ, thế hãn kì tỉ. Khải dĩ thị Sùng, Sùng thị cật, dĩ thiết như ý kích
chi, ứng thủ nhi toái. Khải kí uyển tích, hựu dĩ vi tật kỉ chi bảo, thanh sắc
thậm lệ. Sùng viết: “Bất túc hận, kim hoàn khanh.” Nãi mệnh tả hữu tất thủ san
hô thụ, hữu tam xích tứ xích, điều cán tuyệt thế, quan thái dật mục giả lục thất
mai, như Khải hứa tỉ thậm chúng. Khải võng nhiên tự thất.
(Thế thuyết tân ngữ - Thải xỉ)
ĐỌ SAN HÔ
Thạch
Sùng và Vương Khải so giàu, cả hai đều trang trí cho xe ngựa của mình cực kì xa
hoa. Tấn Vũ Đế Tư Mã Viêm là cháu gọi Vương Khải bằng cậu, thường giúp Vương Khải.
Một lần nọ Vũ Đế tặng cho Vương Khải một cây san hô cao hơn 2 xích, cành cây
tươi tốt, hiếm có cây nào trên đời sánh lại. Vương Khải đem cho Thạch Sùng coi.
Thạch Sùng coi xong, liền giơ cao cây thiết như ý bổ xuống cây san hô, cây san
hô bị gãy. Vương Khải đã vô cùng tiếc, lại cho rằng Thạch Sùng đố kị với bảo bối
của mình, nên thanh âm và sắc mặt vô cùng nghiêm nghị, trách Thạch Sùng. Thạch
Sùng bảo rằng: “Cây này không đáng để tiếc, hôm nay tôi sẽ đền cho ông.” Bèn
sai thủ hạ đem hết những cây san hô của mình ra, có cây cao 3 xích, có cây cao
4 xích, cành cây đều tuyệt đẹp, sáng lấp lánh, rất hiếm thấy trên thế gian, loại
san hô như thế, Thạch Sùng có đến 6, 7 cây, còn loại giống như của Vương Khải lại
càng nhiều hơn. Vương Khải phút chốc cảm thấy ngượng, không biết phải làm thế
nào.
(Thế thuyết tân ngữ - Thải xỉ)
Thế thuyết tân ngữ 世说新语 : bộ bút kí tiểu thuyết thuật lại những huyền học ngôn đàm dật sự của
sĩ đại phu thời Nguỵ Tấn. Trong đó có thể nhìn thấy ngôn đàm về huyền học thời
Nguỵ Tấn đã trở thành phong thượng, mà huyền học chính là lấy tư tưởng Lão
Trang làm gốc. Tư tưởng của Đạo gia đối với phương thức tư duy và trạng thái
sinh hoạt của sĩ đại phu thời Nguỵ Tấn, thậm chí phong khí của cả xã hội đều sản
sinh ảnh hưởng quan trọng. Tác phẩm này do Lâm Xuyên Vương Lưu Nghĩa Khánh 临川王刘义庆, thuộc dòng dõi tông thất nhà Lưu Tống thời Nam Bắc
triều đã tập hợp một số văn nhân biên soạn, Lưu Tuấn 刘峻
đời Lương viết lời chú. Toàn sách nguyên có 8 quyển, bản chú của Lưu Tuấn phân
làm 10 quyển. Các bản hiện nay đều là 3 quyển phân làm 36 môn như: đức hạnh,
ngôn ngữ, chính sự, văn học, phương chính, nhã lượng v.v… Toàn sách tổng cộng
hơn 1000 tắc, kí thuật những dật văn dật sự của danh sĩ quý tộc từ cuối đời Hán
đến thời Lưu Tống, chủ yếu là những câu chuyện có liên quan đến việc bình luận,
thanh đàm huyền ngôn và ứng đối cơ trí của các nhân vật.
Lưu Nghĩa Khánh 刘义庆 (năm 403 – khoảng
năm 444): người Bành Thành 彭城 (nay là Từ Châu 徐州 Giang Tô 江苏), văn học gia thời
Lưu Nghĩa Khánh mất năm Nguyên
Gia 元嘉 thứ 21 ở Kiến Khang 建康
(nay là Nam Kinh)
Lưu
Nghĩa Khánh từ nhỏ đã tài hoa xuất chúng, yêu thích văn học. Ngoài Thế thuyết tân ngữ 世说新语 ra, ông còn
có tiểu thuyết chí quái U minh lục 幽明录.
https://baike.baidu.com/item/%E7%94%AF%E8%B6%8A/6389240
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 13/8/2025
Nguồn
THẾ THUYẾT TÂN NGỮ
世说新语
Tác giả: Lưu Nghĩa Khánh 刘义庆
Thiểm Tây lữ du xuất bản xã, 2002.