力拔山氣蓋世風度英雄項羽
容傾國顏沉魚鍾情秀麗虞姬
Lực bạt
sơn, khí cái thế, phong độ anh hùng Hạng Vũ
Dung khuynh quốc, nhan trầm ngư, chung tình tú lệ Ngu Cơ
Huỳnh
Chương Hưng
Quy Nhơn 04/8/2025
Lực
bạt sơn, khí cái thế 力拔山,
氣蓋世: mượn
từ bài “Cai Hạ ca” 垓下歌của Hạng
Vũ 項羽.
Tháng 12 năm 202 trước công nguyên, Hạng
Vũ 項羽đóng binh ở Cai Hạ 垓下 bị quân Lưu Bang 劉邦vây khốn. Một đêm nọ, Hạng Vũ nghe bốn phía có tiếng ca nước Sở, biết thế
đã cùng, Hạng Vũ bèn uống rượu cảm khái hát lên khúc “Cai Hạ ca” 垓下歌:
力拔山兮氣蓋世
時不利兮騅不逝
騅不逝兮可奈何
虞兮虞兮奈若何
Lực bạt
sơn hề khí cái thế
Thời bất
lợi hề truy bất thệ
Truy bất
thệ hề khả nại hà
Ngu hề
Ngu hề nại nhược hà
(Sức bạt
núi, khí trùm đời,
Nhưng
thời không có lợi, ngựa truy không tiến lên
Ngựa
truy không tiến lên, biết làm sao bây giờ
Nàng
Ngu Cơ ơi, nàng Ngu Cơ ơi, ta biết làm sao đây)
Ngu Cơ 虞姬múa kiếm hoạ lại bài “Biệt Bá vương” 別霸王rồi tự vẫn.
漢兵已略地
四面楚歌聲
大王意氣盡
賤妾何聊生
Hán binh dĩ lược địa
Tứ diện Sơ ca thanh
Đại vương ý khí tận
Tiện thiếp hà liêu sinh
(Quân Hán đã chiếm hết đất
Bốn phía đều có tiếng ca nước Sở
Đại vương ý khí đã hết
Tiện thiếp sống còn có ý nghĩa gì)
Tương truyền, máu của nàng rỏ
xuống trên đất, nơi đó mọc lên một loài cỏ nở hoa sắc đỏ như máu. Người ta gọi
có ấy là “Ngu mĩ nhân thảo” 虞美人草.
Ngu Cơ được nhắc đến lần đầu trong “Sử kí” 史記của Tư Mã Thiên 司馬遷, sau đó là “Hán thư” 漢書, và dần được truyền tụng. Ngu Cơ gắn liền với điển tích “Bá Vương biệt Cơ” 霸王別姬, trở thành đề tài trong nhiều loại hình nghệ thuật hiện đại như thơ, phú, hội hoạ, Kinh kịch, điện ảnh … Ngu Cơ là một trong “Tứ đại tình nữ” 四大情女gồm: Bạch Nương Tử 白娘子, Mạnh Khương Nữ 孟姜女, Ngu Cơ 虞姬, Vương Bảo Xuyến 王宝钏.