蘇幕遮
綠階苔
黄徑菊
凝碧雲天
竹巷長彎曲
清水池塘寒冷伏
葉落風吹
稻穗香當熟
字羲之
詩杜牧
習學蘭亭
坐愛楓林欲
美景良辰時貯蓄
對酒當歌
歲月兮催促
TÔ MẠC GIÀ
Lục
giai đài
Hoàng
kính cúc
Ngưng
bích vân thiên
Trúc hạng
trường loan khúc
Thanh
thuỷ trì đường hàn lãnh phục
Diệp lạc
phong xuy
Đạo tuệ hương đương thục
Tự Hi
Chi
Thi Đỗ
Mục
Tập học
Lan Đình
Toạ ái
phong lâm dục
Mĩ cảnh
lương thần thời trữ súc
Đối tửu
đương ca
Tuế nguyệt hề thôi xúc
Huỳnh
Chương Hưng
Quy Nhơn 15/7/2025
Trúc
hạng trường loan khúc 竹巷長彎曲: mượn
ý từ câu trong bài “Thu điếu” 秋釣của Nguyễn Khuyến 阮勸.
Ngõ
trúc quanh co khách vắng teo.
Thanh
thuỷ trì đường hàn lãnh phục 清水池塘寒冷伏: cũng
mượn ý từ bài “Thu điếu”.
Ao thu
lạnh lẽo nước trong veo.
Đạo
tuệ 稻穗: bông
lúa, đòng lúa.
Hi
Chi 羲之: tức Vương
Hi Chi 王羲之(303
– 361) thư pháp gia thời Đông Tấn, tự Dật Thiếu 逸少, người Lâm Nghi 臨沂 Lang Da 琅邪 (nay thuộc Sơn Đông 山東). Ông xuất thân quý tộc, làm quan đến Hữu
quân tướng quân 右軍將軍, nên người đời gọi ông là
Vương Hữu Quân 王右軍.
Lúc trẻ Vương Hi Chi theo Vệ phu nhân 衛夫人 học
thư pháp, thảo thư ông theo học với Trương Chi 張芝, khải thư học với Chung Diêu 鍾繇. Ông sở trường về khải thư và
hành thư, thế chữ đẹp và có nhiều biến hoá, người đời tôn ông là “Thư thánh” 書聖.
Tập học Lan Đình 習學蘭亭: học
theo bút pháp Lan Đình.
“Lan Đình” tức “Lan Đình thiếp” 兰亭帖 / 蘭亭帖, cũng gọi là “Hễ thiếp” 禊帖, “Lan Đình tập tự thiếp” 兰亭集序帖. Đây là bức thư pháp theo thể hành rất nổi tiếng của Vương Hi Chi 王羲之, chép bài tựa viết cho “Lan Đình tập” 蘭亭集. Đời sau người ta lấy bức này làm mẫu bắt chước theo, nên gọi thủ bút của Vương Hi Chi là “Lan Đình thiếp”.
Đỗ Mục 杜牧 (803 – 853): văn
học gia đời Đường, tự Mục Chi, người Vạn Niên 萬年Kinh Triệu 京兆 (nay là Tây An 西安Thiểm Tây 陝西). Ông đậu Tiến sĩ năm Đại Hoà 大和 thứ 2 đời Văn Tông 文宗 (năm 828). Đỗ Mục là thi nhân
trọng yếu thời Vãn Đường. Đỗ Mục có 3 bài thơi kinh điển viết về mùa thu, đó là
Sơn hành 山行,
Tử vi hoa 紫薇花,
Trường An thu vọng 長安秋望.
Toạ ái phong lâm dục 坐愛楓林欲: cũng muốn ngồi ngắm rừng
phong vào lúc chiều tà.
Điển xuất
từ bài Sơn hành 山行của Đỗ Mục 杜牧đời Đường:
遠上寒山石徑斜
白雲生處有人家
停車坐愛楓林晚
霜葉紅於二月花
Viễn thướng hàn
sơn thạch kính tà
Bạch vân sinh xứ hữu
nhân gia
Đình xa toạ ái
phong lâm vãn
Sương diệp hồng ư
nhị nguyệt hoa
(Theo con đường nhỏ rải đá đi
lên núi lạnh phía xa xa
Nơi chòm mây trắng bay lững lờ
kia thấp thoáng có mấy nóc nhà
Dừng xe lại ngồi ngắm chỉ vì yêu
cảnh rừng phong vào lúc chiều tà
Sương đẫm trên lá phong, lá đỏ
hơn cả hoa tháng hai)
Mĩ cảnh lương thần 美景良辰: không gian thời gian tươi đẹp.
Đối tửu
đương ca 對酒當歌: trước
rượu nên ca hát. Câu này xuất xứ từ bài “Đoản ca hành” 短歌行của Tào Tháo 曹操.
對酒當歌
人生幾何
Đối tửu đương ca
Nhân sinh kỉ hà
(Trước
rượu nên ca hát
Đời
người được bao lâu đâu)
Thôi xúc 催促: thúc giục, thôi thúc.
Tạm dịch
Rêu bên thềm đã xanh
Cúc nơi lối nhỏ đã vàng
Trời mây xanh ngắt
Ngõ trúc dài quanh co
Ao trong khí lạnh phủ trùm
Lá rụng gió qua
Đòng lúa thơm đang chín
Chữ Hi Chi
Thơ Đỗ Mục
Tập theo bút pháp Lan Đình
Cũng muốn ngồi ngắm rừng phong trong buổi chiều tà
Cảnh đẹp giờ tốt thường ở bên ta
Trước rượu nên hát ca
Năm tháng luôn thôi thúc