Sáng tác: Sinh tra tử - "Lĩnh Nam giai quả" danh (HCH)

 

生查子

嶺南佳果名

香色并清美

樹上掛輕紅

鮮肉藏甜味

誰知佳茘枝

自古傳聞矣

爲笑貴妃香

一騎紅塵起

SINH TRA TỬ

"Lĩnh Nam giai quả" danh

Hương sắc tịnh thanh mĩ

Thụ thượng quải khinh hồng

Tiên nhục tàng điềm vị 

Thuỳ tri giai lệ chi

Tự cổ truyền văn hĩ

Vị tiếu Quý Phi hương

Nhất kị hồng trần khỉ

Huỳnh Chương Hưng

Quy Nhơn 20/7/2025

Lệ chi 茘枝: trái vải. Ngoài tên gọi “lệ chi” 茘枝, trái vải còn có những biệt xưng, như 離枝 (li chi), 丹荔 (đan lệ), 輕紅 (khinh hồng), 貴妃香 (Quý Phi hương), 火山荔 (hoả sơn lệ), 茘果 (lệ quả) …

Lĩnh Nam 嶺南: Lĩnh Nam cũng gọi là “Lĩnh biểu” 嶺表, “Lĩnh ngoại” 嶺外,  thời cổ là vùng Bách Việt ,百越  phía nam Ngũ lĩnh 五嶺, khu vực cư trú của bộ lạc Bách Việt, tương đương hiện nay là Quảng Đông 廣東, Quảng Tây 廣西, Hải Nam 海南cùng một bộ phận Hồ Nam 湖南, Phúc Kiến 福建, Giang Tây 江西, Quý Châu 貴州, Vân Nam 雲南, bao gồm cả khu vực bắc bộ Việt Nam thời bắc thuộc.

          Vùng Lĩnh Nam nổi tiếng về trái vải (lệ chi), nên trái vải được tiếng là “Lĩnh Nam giai quả” 嶺南佳果 (quả ngon vùng Lĩnh Nam).

Khinh hồng 輕紅: chỉ trái vải, do trái vải có màu đỏ nhạt nên có tên như thế.

Nhất kị hồng trần 一騎紅塵: Điển xuất từ bài Quá Hoa Thanh cung 过华清宫 (bài 1) của Đỗ Mục 杜牧 đời Đường:

长安回望绣成堆

山顶千门次第开

一骑红尘妃子笑

无人知是荔枝来

Trường An hồi vọng tú thành đôi

Sơn đính thiên môn thứ đệ khai

Nhất kị hồng trần phi tử tiếu

Vô nhân tri thị lệ chi lai

(Từ Trường An quay đầu lại nhìn, cảnh sắc ở Li Sơn đẹp như gấm thêu

Trên đỉnh núi, từng lớp từng lớp cửa của cung điện lần lượt mở ra

Ngựa trạm phi nhanh bốc lên những đám bụi hồng, nàng phi tử đang cười

Không ai biết rằng quả lệ chi đã về đến Trường An)    

Quý Phi  : chỉ Dương Ngọc Hoàn 杨玉环, sủng phi của Đường Minh Hoàng Lí Long Cơ 李隆基. Dương Ngọc Hoàn rất thích ăn quả lệ chi tươi (trái vải), hàng năm Lí Long Cơ đều truyền lệnh vùng Tứ Xuyên 四川, Quảng Đông 广东 dùng ngựa trạm phi thật nhanh vận chuyển đến Trường An 长安, vì việc này mà rất nhiều người đã chết vì chạy.

          Nhân đó, người đời sau đã đặt tên cho trái vải là  “Quý Phi hương” 貴妃香.

Tạm dịch

Vải là quả ngon nổi tiếng vùng Lĩnh Nam

Hương và sắc đều thanh mĩ

Trên cây treo chi chít sắc hồng

Trong quả vải tươi ẩn tàng vị ngọt

Nào ai biết câu chuyện về quả vải ngon

Từ xưa đã lưu truyền

Đó là muốn Quý Phi vui lòng cất lên tiếng cười

Mà nhiều người đã chết vì phi ngựa ngày đêm bụi hồng bốc lên để đưa quả vải tươi về Trường An cho kịp. 

 

Previous Post Next Post