THIÊN LÍ TỐNG NGA MAO
千里送鹅毛
Điển xuất “Mai Thánh Du kí ngân hạnh” 梅圣俞寄银杏.
Nga mao tặng thiên lí
Sở trọng dĩ kì nhân
鹅毛赠千里
所重以其人
(Ngàn dặm đến tặng lông thiên
nga
Tình ý của người tặng đáng trân trọng)
Vào thời Đường, một viên quan địa phương có được một
con thiên nga, liền phái viên thủ hạ tên Miễn Bá Cao 缅伯高nhanh
chóng mang đến kinh thành tặng cho hoàng đế.
Miễn Bá Cao trên đường đến kinh thành, hết sức chú ý đến
thiên nga. Ngày nọ, ông ta đến hồ Miện Dương 沔阳, trải
qua mấy ngày đường, người và chim đều mệt. Nhìn thấy nước hồ xanh biếc, tinh thần
Miễn Bá Cao phấn chấn lên, thiên nga càng vỗ cánh như muốn xông xuống nước. Miễn
Bá Cao nghĩ bụng, sao không nghỉ lại nơi đây, cho thiên nga tắm một chút để nó
phấn chấn lên.
Thế là, Miễn Bá Cao cho thiên nga xuống hồ tắm, nhưng
dùng tay nắm chặt lấy. Nào ngờ thiên nga trông thấy nước nó vô cùng vui mừng, lấy
hết sức quạt đôi cánh. Miễn Bá Cao sơ ý lỏng tay một chút, thiên nga bèn thoát
được, ông vội vàng đuổi theo, thiên nga vươn đôi cánh thật đẹp bay vút lên
không trung. Miễn Bá Cao không bắt được chỉ nắm được một cộng lông cánh trắng
như tuyết của thiên nga.
Mất thiên nga khiến Miễn Bá Cao vô cùng lo sợ, ông
không dám trở về gặp cấp trên của mình, đành bạo gan đến kinh thành dâng lên
hoàng đế cộng lông thiên nga. Hoàng đế và cả triều thần văn võ thấy Miễn Bá Cao
dâng lên cộng lông thiên nga đều cảm thấy kì lạ. Miễn Bá Cao thuật lại sự việc
đã trải qua, lại còn thuận miệng đọc lên câu thơ:
Thướng phục Đường thiên tử
Khả nhiêu Miễn Bá Cao？
Lễ khinh nhân ý trọng
Thiên lí tống nga mao
上复唐天子
可饶缅伯高？
礼轻人意重
千里送鹅毛
(Hôm nay lên triều phục mệnh Đường
thiên tử
Có thể tha thứ cho Miễn Bá Cao？
Lễ vật dâng lên tuy bé nhỏ
nhưng tình ý của thần rất sâu đậm
Từ nơi xa ngàn dặm tặng lên chiếc
lông thiên nga)
Hoàng Đế sau khi nghe qua, cảm thấy
tình ý của Miễn Bá Cao đáng được dung thứ, lòng thành đáng khen nên không trách
Miễn Bá Cao.
Người đời sau dùng điển cố “Thiên lí tống nga mao” 千里送鹅毛để hình dung lễ vật tuy bé nhỏ nhưng người tặng rất chân thành, tình ý gởi gắm trong đó rất đáng được trân trọng.
Phụ lục của
người dịch
Cả bài
thơ như sau:
Tương nga cống Đường triều
Sơn cao lộ viễn dao
Miện Dương hồ thất khứ
Đảo địa khốc hào hào
Thướng phục Đường thiên tử
Khả nhiêu Miễn Bá Cao?
Lễ khinh tình ý trọng
Thiên lí tống nga mao
将鹅贡唐朝
山高路远遙
沔阳湖失去
倒地哭号号
上复唐天子
可饶缅伯高？
礼轻情意重
千里送鹅毛
(Đem thiên nga cống triều Đường
Núi cao đường lại xa
Đến hồ Miện Dương thì chim bay
mất
Ngã ra đất khóc than thôi
Hôm nay lên triều phục mệnh Đường
thiên tử
Có thể tha thứ cho Miễn Bá Cao？
Lễ vật dâng lên tuy bé nhỏ
nhưng tình ý của thần rất sâu đậm
Từ nơi xa ngàn dặm tặng chiếc
lông thiên nga)
https://baike.baidu.com/item/%E5%8D%83%E9%87%8C%E9%80%81%E9%B9%85%E6%AF%9B/23401008
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 23/7/2025
Nguồn
ĐỒ GIẢI QUỐC HỌC ĐIỂN CỐ
图解国学典故
Chủ biên: Nhậm Tê Nhiên 任犀然
Bắc Kinh: Trung Quốc Hoa Kiều
xuất bản xã, 2016