鵬舉高翔志在雲霄紅社稷
萬古流芳忠骨青山有幸
會之暗走謀乎魯敵黑江山
千年遺臭佞臣白鐵無辜
Bằng Cử cao tường, chí tại vân tiêu hồng xã tắc.
Vạn cổ lưu phương, trung cốt thanh sơn hữu hạnh.
Hội Chi ám tẩu, mưu hồ lỗ địch hắc giang sơn.
Thiên niên di xú, nịnh thần bạch thiết vô cô.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 06/7/2025
Tạm dịch
Chim Bằng
bay cao, chí tại mây xanh mong cho xã tắc được tươi hồng.
Muôn đời
lưu lại tiếng thơm, núi xanh vinh hạnh được giữ hài cốt của bậc trung trinh.
Hội lại
đi đêm, mưu cùng kẻ địch khiến giang sơn lâm vào tăm tối.
Ngàn năm để lại tiếng chê, sắt trắng vô tội phải đúc tượng kẻ nịnh thần)
Nhạc
Phi 岳飛 (1103 – 1142): tự Bằng Cử 鵬舉, người Thang Âm 湯陰 Tương Châu 相州(nay
là huyện Thang Âm 湯陰 thành phố An Dương 安陽tỉnh
Hà Nam 河南). Nhạc Phi là danh tướng
kháng Kim thời Nam Tống, anh hùng dân tộc, và cũng là thi nhân, làm quan đến chức
Thái Bảo 太寶, Xu mật phó sứ 樞密副使, thụ phong Vũ Xương quận
Khai Quốc Công 武昌郡開國公.
Nhạc Phi bị gian thần Tần Cối 秦檜hãm hại, Tống Cao Tông 宋高宗ban cho cái chết. Thời Tống
Hiếu Tông 宋孝宗được khôi
phục danh dự, truy thuỵ là Vũ Mục 武穆.
Người đời thường gọi ông là Nhạc Vũ Mục 岳武穆,
Vũ Mục Vương 武穆王, Nhạc
Trung Vũ Vương 岳忠武王.
Tần
Cối 秦檜 (1091 –
1155): tự Hội Chi 會之, người phủ
Giang Ninh 江寜 (nay thuộc
Giang Ninh 江寜, Nam Kinh 南京, Giang Tô 江蘇). Tần Cối đậu Tiến sĩ năm Chính Hoà 正和thứ 5 đời Tống Huy Tông 宋徽宗, được bổ làm Mật Châu giáo
thụ 密州教授, từng nhậm chức Thái học Học
chính 太學學正. Cuối thời Bắc Tống nhậm
chức Ngự sử Trung thừa 御史中丞. Họa
Tĩnh Khang 靖康, Huy Tông 徽宗 và Khâm
Tông 欽宗bị giặc bắt đưa đến nước Kim,
Tần Cối bị bắt theo. Năm Kiến Viêm 建炎thứ
4 đời Tống Cao Tông 宋高宗, Tần Cối trốn về lại Nam Tống. Trong chiến tranh Tống
– Kim, Tần Cối lãnh đạo phái chủ hoà, bịa ra tội danh “mạc tu hữu” 莫須有để hãm hại Nhạc Phi. Tần Cối
bị hậu thế đánh giá là gian thần, là Hán gian.
Cặp đối này dựa theo cặp đối trước mộ
Nhạc Phi tại Hàng Châu:
Thanh sơn hữu hạnh
mai trung cốt
Bạch thiết vô cô
chú nịnh thần
青山有幸埋忠骨
白鐵無辜鑄佞臣
(Núi xanh vinh hạnh
là nơi được giữ hài cốt của bậc trung thần
Sắt trắng đâu có tội
gì mà bị đúc tượng kẻ nịnh thần gian ác)
Trước mộ Nhạc Phi có 4 tượng người bắng
sắt đang quỳ, đó là vợ chồng Tần Cối 秦檜,
Trương Tuấn 張俊, cùng Vạn
Sĩ Tiết 萬俟禼, cả ngàn năm nay luôn bị người đời
thoá mạ.