景公为台成又欲为钟
晏子谏
景公为台, 台成, 又欲为钟 (1). 晏子谏曰: “君国者不乐民之哀 (2). 君不胜欲 (3), 既筑台矣, 今复为钟, 是重敛于民, 民必哀矣. 夫敛民之哀而以为乐 (4), 不祥, 非所以君国者.” 公乃止.
(晏子春秋)
CẢNH
CÔNG VI ĐÀI THÀNH, HỰU DỤC VI CHUNG.
ÁN
TỬ GIÁN
Cảnh Công vi đài, đài thành, hựu dục vi chung (1). Án Tử gián
viết: “Quân quốc giả bất lạc dân chi ai (2). Quân bất thăng dục (3),
kí trúc đài hĩ, kim phục vi chung, thị trọng liễm vu dân, dân tất ai hĩ. Phù liễm
dân chi ai nhi dĩ vi lạc (4), bất tường, phi sở dĩ quân quốc giả.” Công
nãi chỉ.
(Án Tử Xuân Thu)
Chú thích
1- Chung 钟: biên chung, loại
nhạc khí thời cổ.
2-Quân quốc giả 君国者: vị quân chủ của quốc gia. Quân 君: làm quân chủ.
3-Bất thăng dục 不胜欲: chỉ dục vọng vô cùng vô tận. Thăng 胜: tận.
4-Liễm dân chi ai 敛民之哀: ý nghĩa là, thu gom tài phú của dân, đem lại thống khổ cho họ.
CẢNH CÔNG XÂY
ĐÀI XONG, MUỐN ĐÚC CHUÔNG.
ÁN TỬ CAN GIÁN
Cảnh Công xây xong đài cao, lại muốn đúc chuông, Án Tử can rằng: “Là một vị quốc quân, không thể đem nỗi đau khổ của dân làm niềm vui cho mình. Ham muốn của ngài là vô cùng vô tận, đài cao đã xây xong, giờ lại muốn đúc chuông, như vậy thuế khoá sẽ đè nặng lên dân, dân tất thống khổ. Thu gom tài phú của dân, đem lại thống khổ cho họ, mà mình lấy đó lấy đó để hưởng lạc, thì đó là điều bất tường, không phải việc làm của vị quốc quân.” Cảnh Công bèn thôi, không đúc chuông nữa.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 03/6/2025
Nguồn
ÁN TỬ XUÂN THU
晏子春秋
Dịch chú: Trần Đào 陈涛
Trung Hoa thư cục, 2007.