小秦王
夕陽依舊伴青山
雲鶴飄遊盡日閑
數盞碧螺香淡淡
墨池書筆是金蘭
TIỂU TẦN VƯƠNG
Tịch dương y cựu bạn thanh sơn
Vân hạc phiêu du tận nhật nhàn
Sổ trản Bích Loa hương đạm đạm
Mặc trì thư bút thị kim lan
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 15/3/2025
Tịch dương y cựu bạn thanh sơn 夕陽依舊伴青山: mượn từ hai câu trong bài từ
theo điệu Lâm giang tiên 臨江仙của Dương Thận 楊慎đời Minh:
青山依舊在
幾度夕陽紅
Thanh sơn y cựu tại
Kỉ độ tịch dương hồng
(Núi xanh vẫn như xưa
Mấy độ nắng chiều hồng chiếu rọi)
Bích Loa 碧螺: tức “Động Đình Bích Loa Xuân” 洞庭碧螺春một loại lục trà nổi tiếng.
Trong Liễu
洞庭东山碧螺峰石壁, 产野茶数株 ….. 康熙某年 …. 茶得热气, 异香忽发, 采茶者争呼 ‘吓煞人香’ ….. 己卯岁 (1699 年) 车驾幸太湖, 宋公购此茶以进. 上以其名不雅, 题之曰 ‘碧螺春’
Động Đình đông sơn Bích Loa phong thạch
bích, sản dã trà sổ chu ….. Khang Hy mỗ niên ….. trà đắc nhiệt khí, dị hương hốt
phát, thái trà giả tranh hô ‘Hách sát nhân hương’ ….. Kỷ Mão tuế (1699 niên),
xa giá hạnh Thái hồ, Tống công cấu thử trà dĩ tiến. Thượng dĩ kỳ danh bất nhã,
đề chi viết ‘Bích Loa Xuân’.
(Trên
vách núi Bích Loa ở phía đông núi Động Đình có mấy cây trà hoang.
……. Vào một năm Khang Hy ….. trà
gặp khí nóng, mùi hương kỳ lạ bỗng nhiên phát tán, những người hái trà tranh gọi
là ‘Hách sát nhân hương’ (mùi hương chết người) ….. Năm Kỷ Mão (1699), xa giá của
Hoàng Thượng đến Thái hồ, có người họ Tống mua loại trà này dâng lên. Hoàng Thượng
cho rằng tên không được nhã nên đã đổi là ‘Bích Loa Xuân’. )
Đặc điểm
về phẩm chất của trà Bích Loa Xuân, có thể lấy câu ngạn ngữ của dân trồng trà địa
phương để miêu tả:
铜丝条, 螺旋形, 浑身毛, 茶香果味, 鲜爽生津
Đồng
ti điều, loa tuyền hình, hỗn thân mao, trà hương quả vị, tiên sảng sinh tân
(Cộng giống sợi đồng, có hình xoắn
như con ốc, khắp thân có lông tơ, hương của trà vị của quả, tươi mát ngon miệng)
(Hạ
Đào 夏涛
“Trung Quốc lục
trà” 中国绿茶.
Trung Quốc khing công nghiệp xuất bản xã, 2006)
Mặc
trì 墨池: Ao mực, ở đây mượn chỉ cái
nghiên mực.
Mặc trì
tại vùng Lâm Xuyên 临川thành phố Phủ Châu 抚州 tỉnh Giang Tây 江西, tương truyền đây là nơi mà đại thư pháp gia Vương Hi Chi 王羲之đời Tấn rửa bút nghiên sau khi tập
viết, lâu ngày nước trong ao đen như mực nên có tên như thế. Tăng Củng 曾巩 đời Tống rất hâm mộ danh tiếng
của Vương Hi Chi nên vào tháng 9 năm Khánh Lịch 庆历 thứ 8 (năm 1049), Tăng Củng đến
thăm di tích “Mặc trì”. Quan giáo thụ Vương Thạnh 王盛 nhờ ông viết một bài kí. Tăng Củng
căn cứ vào dật sự của Vương Hi Chi viết ra thiên tản văn nổi tiếng “Mặc trì kí”
墨池记. Gọi là “Mặc trì kí”, nhãn tự
không phải ở chữ “trì” 池mà là ở chỗ xiển thuật đạo lí thành tựu không phải là do trời
ban cho mà ở chỗ khắc khổ chuyên cần học tập, lấy đó để khuyến khích người học
cố gắng phấn đấu.
“Mặc
trì” 墨池ngoài
ý nghĩa là nơi Vương Hi Chi rửa bút nghiên ra, còn có những nghĩa như sau:
-
Chỉ cái nghiên mực.
-
Chỉ nơi luyện tập thư pháp.
-
Lúc chế tạo bút lông, lấy loại “dương thanh mao” 羊青毛 cho vào lớp trong cùng làm
thành “mặc trì” dùng để hút mực.
https://baike.baidu.com/item/%E5%A2%A8%E6%B1%A0/5835474
Kim
lan 金蘭: ví bạn
bè thân thiết gắn bó.
Trong Kinh Dịch phần
Hệ từ thượng có câu:
Nhị nhân đồng tâm, kì lợi đoạn kim; đồng tâm chi ngôn, kì xú như lan.
二人同心, 其利斷金;
同心之言, 其臭如蘭
(Hai người mà đồng lòng thì sức mạnh
có thể chặt đứt kim loại; lời nói mà đồng lòng thì thơm như hoa lan)
Và trong Thế thuyết tân ngữ - Hiền viên 世说新语 - 贤媛 có đoạn:
Sơn
Công dữ Kê, Nguyễn nhất diện, khế nhược kim lan. Sơn thê Hàn thị giác Công dữ
nhị nhân dị vu thường giao, vấn Công, Công viết: ‘Ngã đương niên khả dĩ vi hữu
giả, duy thử nhị sinh nhĩ!’
山公与嵇,
阮一面, 契若金兰. 山妻韩氏角公与二人异于常交,
问公, 公曰: ‘我当年可以为友者,
唯此二生耳!’
(Sơn Đào và Kê Khang, Nguyễn Tịch vừa
gặp nhau đã cảm thấy tâm đầu ý hợp. Vợ của Sơn Công thấy tình cảm giao du giữa
chồng mình với hai người kia khác với người thường, bèn hỏi Công, Công đáp rằng:
‘Cả đời ta, người mà có thể cùng làm bạn, chỉ có hai vị thư sinh này thôi!’)
(“Thế thuyết tân ngữ” 世说新语: Lưu Nghĩa Khánh 刘义庆. Hà Lưu 河流 dịch chú. Thẩm dương: Liêu Hải xuất bản xã, 2017)
Tạm dịch
Nắng chiều vẫn như
xưa, làm bạn với núi xanh,
Mây và hạc cả ngày
phiêu du nhàn tản.
Vài chén trà Bích Loa
Xuân mùi hương dịu nhẹ
Cùng với bút nghiên
là bạn kim lan.