花前賦段詩篇王維宋玉
月下茶甌酒醆李白盧仝
Hoa tiền
phú đoạn thi thiên, Vương Duy Tống Ngọc
Nguyệt hạ trà âu tửu trản, Lí Bạch Lô Đồng
Huỳnh
Chương Hưng
Quy Nhơn 14/3/2025
Âu
甌: cái chén.
Trản
醆: cái chén.
Vương
Duy 王維 (năm
701? – năm 761): thi nhân, hoạ gia đời Đường, tự là Ma Cật 摩诘, người huyện Kì 祁 Thái Nguyên 太原 (nay thuộc Sơn Tây 山西),
đậu Tiến sĩ thời Khai Nguyên 开元.
Ông từng làm quan đến chức Thượng thư Hữu thừa 尚书右丞, người đời gọi ông là Vương Hữu Thừa 王右丞. Sau tuổi trung niên,
Vương Duy về ở tại Võng Xuyên 辋川Lam
Điền 蓝田, vừa làm quan vừa ở ẩn. Ông
nổi tiếng về thơ sơn thuỷ, cùng với Mạnh Hạo Nhiên 孟浩然 được xưng là “Vương Mạnh” 王孟. Thơ của ông khắc hoạ cảnh u tĩnh trầm mặc, lộ ra
thiền ý tị thế tuyệt tục, nên người đời cũng gọi ông là “Thi Phật” 诗佛. Tô Thức 苏轼
thời Bắc Tống đã đánh giá ông:
诗中有画, 画中有诗
Thi trung hữu hoạ, hoạ trung hữu
thi.
(Trong thơ có hoạ, trong hoạ có
thơ)
Tống Ngọc 宋玉: Sở từ phú gia thời Chiến Quốc,
người đất Yên 鄢nước
Sở 楚(nay
là Tuyên Thành 宣城Hồ
Bắc 湖北),
tương truyền là đệ tử của Khuất Nguyên 屈原, từng theo Sở Khoảnh Tương
Vương 楚頃襄王.
Sau khi Khuất Nguyên mất, Tống Ngọc muốn nhờ bạn bè để ra làm quan, nhưng Khoảnh
Tương Vương chỉ xem ông là văn học thị thần. Thời Khoảnh Tương Vương, cường Tần
áp sát biên cảnh, quốc thổ nguy nan, Tống Ngọc tuy thường bên cạnh Khoảnh Tương
Vương, nhưng Khoảnh Tương Vương chẳng qua chỉ thưởng thức tài năng của ông. Lúc
về già ông bị gian thần vu hại, rời khỏi cung đình, cuộc sống khốn khó. Tác phẩm
của Tống Ngọc có 16 thiên được chép trong “Hán thư – Nghệ văn chí” 汉书 - 艺文志, nay đa phần thất lạc, hiện chỉ
còn thấy 14 thiên, đại biểu có “Cửu biện” 九辩, “Thần nữ phú” 神女赋, “Phong phú” 风赋, “Cao Đường phú” 高堂赋, “Đăng Đồ Tử háo sắc phú” 登徒子好色赋 …
Lí Bạch 李白 (năm 701 – năm 762): thi nhân đời
Đường, tự Thái Bạch 太白, hiệu Thanh Liên Cư Sĩ 青莲居士. Tổ tịch Thành Kỉ 成纪 Lũng Tây 陇西 (nay là phía tây nam Tĩnh Ninh 静宁 Cam Túc 甘肃). Lúc nhỏ ông thep phụ thân dời
đến cư trú tại làng Thanh Liên 青莲, Xương Long 昌隆, Miên Châu 绵州 (nay là Giang Du 江油 Tứ Xuyên 四川). Từ nhỏ Lí Bạch đã hiển lộ tài năng, ngâm thơ làm phú, học
rộng xem nhiều, đồng thời thích vỗ kiếm hành hiệp, du lãm danh sơn đại xuyên
trong cả nước. Ông được xem là một trong những nhà thơ vĩ đại thời cổ,thơ ông
mang sắc thái lãng mạn được người đời xưng là “Thi tiên” 诗仙. Lí Bạch rất thích rượu, vốn có
nhã hiệu là “tửu tiên” 酒仙, “Lí Bạch đấu tửu thi bách thiên” 李白斗酒诗百篇. Trong hơn 1500 bài thơ ông
sáng tác, nhắc đến rượu đã hơn 170 bài.
Lô Đồng 盧仝 (khoảng năm 795 – năm 835): tự
Ngọc Xuyên 玉川,
hiệu Ngọc Xuyên Tử 玉川子, thi nhân đời Đường, sinh ra ở thành phố Tế Nguyên 济源. Tổ tịch Phạm Dương 范阳 (nay là Trác Châu 涿州thành phố Bảo Định 保定), từ sớm đã ẩn cư ở Trà Tiên tuyền 茶仙泉Thiếu Thất sơn 少室山, sau dời đến Lạc Dương 洛阳. Ông giỏi thơ văn , không thích
làm quan, rất am hiểu về trà. Lô Đồng có lưu lại tác phẩm “Thất oản trà ca” 七碗茶歌, cũng gọi là “Thất oản trà thi” 七碗茶詩, được xem là bộ phận tinh tuý trong “Tẩu bút tạ Mạnh Gián Nghị kí tân trà” 走筆謝孟諫議寄新茶. Đây là tác phẩm nổi tiếng của
Lô Đồng 盧仝,
trong bài thơ có đoạn:
Nhất oản hầu vẫn nhuận. Nhị oản phá cô muộn. Tam oản sưu khô
trường. Duy hữu văn tự ngũ thiên quyển.
Tứ oản phát khinh hãn. Bình sinh bất bình sự. Tận hướng mao khổng tán. Ngũ oản
cơ cốt thanh. Lục oản thông tiên linh. Thất oản ngật bất đắc dã. Duy giác lưỡng
dịch tập tập thanh phong sinh. Bồng Lai sơn, tại hà xứ? Ngọc Xuyên Tử thừa thử
thanh phong dục quy khứ.
一碗喉吻润. 二碗破孤闷.
三碗搜枯肠.
唯有文字五千卷.
四碗发轻汗.
平生不平事.
尽向毛孔散.
五碗肌骨清.
六碗通仙灵.
七碗吃不得也.
唯觉两腋习习清风生.
蓬莱山,
在何处? 玉川子乘此清风欲归去.
(Li đầu
tiên cảm thấy cổ họng tươi mát. Li thứ hai dẹp hết nỗi muộn phiền. Li thứ ba mở
thông tâm cảnh. Chỉ có chữ nghĩa năm ngàn quyển sách. Li thứ tư mồ hôi tuôn ra.
Những việc bất bình trong cuộc đời. Theo lỗ chân lông mà trôi mất. Li thứ năm
gân cốt thanh tân. Li thứ sáu câu thông với cõi tiên. Li thứ bảy uống không nỗi
nữa. Chỉ cảm thấy hai bên nách gió mát
nhè nhẹ sinh ra. Núi Bồng Lai, ở nơi đâu? Ngọc Xuyên Tử cưỡi gió mát này mà đi
đến)
Ngoài “Trà thánh” Lục Vũ 陸羽 ra, người đời sau cũng tôn xưng Lô Đồng là “Trà tiên” 茶仙.