THƯỢNG HẠ KÌ THỦ
上下其手
Giải thích: ví với việc ngầm câu kết với
nhau, tuỳ ý ra tay, làm những điều tệ hại.
Xuất xứ: Xuân Thu . Tả Khâu Minh 左丘明: Tả truyện – Tương Công nhị thập lục niên 左传 - 襄公二十六年.
Thời
Xuân Thu, Sở Tần liên kết với nhau thảo phạt nước Ngô, vừa đến Vu Lâu 雩娄, nước Ngô nghe tin, liền chuẩn
bị. Sở Vương sợ thua bèn triệt hồi quân đội chuyến hướng sang nước Trịnh, thừa
lúc Trịnh không chuẩn bị đã tấn công đánh bại quân phòng thủ nước Trịnh. Tướng
nước Sở là Xuyên Phong Thú穿封戌 bắt được tướng nước Trịnh là Hoàng Hiệt 皇颉. Lần chiến tranh này, công tử
Vi 围
nước Sở cũng tham
gia. Ông là em của Sở Khang Vương 楚康王, có địa vị tôn quý, nhưng không có chiến công. Thấy Xuyên
Phong Thú bắt được Hoàng Hiệt, vô cùng đố kị, liền sai người cướp tù, mạnh miệng
nói Hoàng Hiệt là do mình bắt được. Xuyên Phong Thú không phục, đi tìm Thái tể
Bá Châu Lê 伯州犁phân
xử.
Bá
Châu Lê biết công tử Vi vô lí cướp công, nhưng do vì ông ấy là em của Sở Vương,
nên đánh bênh vực. Thế là Bá Châu Lê giả đò công chính nói rằng:
-Sự
việc này phải để cho tù nhân Hoàng Hiệt tự nói, bởi ông ta nhớ rất rõ ràng.
Quân
sĩ đưa Hoàng Hiệt vào quân doanh, Bá Châu Lê cao giọng nói:
-Hoàng
Hiệt, ông nghe đây. Hiện tại hai bên tranh giành bắt được ông, ông khá nói cho
rõ ràng.
Bá
Châu Lê giơ cao cánh tay, chỉ vào công tử Vi nói rằng:
-Đây
là công tử Vi, là em trai của Sở Vương.
Nói
xong Bá Châu Lê bỏ tay xuống, chỉ vào Xuyên Phong Thú bên cạnh, rồi nói:
-Người
này là viên tiểu huyện doãn bên ngoài núi Phương Thành 方城, tên là Xuyên Phong Thú. Giờ ông
nói đi, rốt cuộc là ai đã bắt ông?
Hoàng
Hiệt nhìn theo thế tay và ngữ khí của Bá Châu Lê, sớm biết trong đó có điều bí ẩn,
trong bụng nghĩ rằng, ngoại cảnh tương lai còn phải dựa vào công tử Vi, thế là
liền nói, mình là do công tử Vi bắt được. Bá Châu Lê lập tức tuyên bố:
-Công
bắt được giặc Hoàng Hiệt quy về công tử Vi.
Từ câu chuyện này, người đời sau đã khái quát thành thành ngữ “Thượng hạ kì thủ” 上下其手.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 27/01/2025
Nguyên tác Trung văn
THƯỢNG HẠ KÌ
THỦ
上下其手
TRUNG QUỐC THÀNH NGỮ CỐ SỰ TỔNG TẬP
中国成语故事总集
(tập 1)
Chủ biên: Đường Kì 唐麒
Trường Xuân – Thời đại văn nghệ xuất bản xã, 2004