TẠI SAO NGƯỜI TRUNG QUỐC THÍCH MÀU ĐỎ
Sắc đỏ như lửa được xem là tượng trưng
cho hỉ khánh đã có từ thời cổ. Màu sắc trên thế gian rất nhiều, nhưng tại sao
duy chỉ có màu đỏ lại được sủng ái như thế?
Sớm từ đầu giai đoạn văn minh của nhân
loại, màu đỏ chưa hề được coi trọng như hiện tại. Thời viễn cổ, màu trắng là chủ
sắc 主色, màu vàng là cát sắc 吉色. Đời Chu, trong vương thất bắt
đầu dùng màn lụa màu đỏ làm vật trang sức trong cung, bắt đầu thấy được đầu mối
của phong tục dùng màu đỏ điểm xuyết. Còn như màu đỏ trở thành màu cao quý, thì
phải đến đến thời Hán Cao Tổ Lưu Bang 汉高祖刘邦mới xác
định. Theo truyền thuyết, Lưu Bang là “Xích Đế chi tử” 赤帝之子 (con của Xích Đế), “xích” 赤 trong Hán ngữ cổ mang ý nghĩa
là đỏ. Sau khi Lưu Bang lên làm hoàng đế, đã đem màu đỏ ấn định làm màu hoàng
gia ngự dụng. Từ đó, màu đỏ dần trở thành màu sắc chủ đạo cho hỉ khánh tường
hoà.
Tương truyền, màu đỏ trở thành cát sắc
còn có liên quan với “niên’ 年. Thời
cổ có loài quái thú tên “niên” 年, hàng
năm, cứ vào đêm trừ tịch nó đến nhân
gian gây hoạ. Có một lần, lúc con niên chuẩn bị gây sóng gió, nó bị tiếng pháo
trúc mừng xuân làm cho hoảng sợ. Dân làng mạnh dạn thừa lúc nó hoảng sợ, tay cầm
bó đuốc tràn ra xua đuổi. Nhìn thấy ngọn lửa cháy đỏ rừng rực, con niên sợ hãi
bỏ chạy. Người ta phát hiện, “niên” sợ tiếng động và màu đỏ. Thế là, trong dân
gian hình thành tập tục đốt pháo, dán câu đối đỏ vào dịp tết đến. Nhân đó, người
xưa cho rằng, màu đỏ có thể xua đuổi tà ma.
Màu đỏ sở dĩ “thịnh” mãi không suy, ngoài bản thân có sức nóng nồng ấm mãnh liệt ra, còn nhân vì nó là “bách sắc chi bản” 百色之本 (gốc của trăm màu). Trong số các màu sắc, đỏ, xanh, lam được gọi là “tam nguyên sắc” 三原色. Cũng chính là nói, nhiều màu sắc đều có thể thông qua ba màu cơ bản này điều hoà ra. Thế là, màu đỏ nồng ấm trang trọng có được hàm nghĩa bản nguyên, căn cơ, được đế vương các đời tôn sùng. Màu đỏ còn được phú cho nội hàm trang nghiêm, thần thánh. Trong hoàng cung, trên các ấn chương, khắp nơi đều có thể thấy tiêu kí hồng sắc. Đến nay màu đỏ tượng trưng cho tình cảm mãnh liệt, phấn chấn tiến lên, cát tường hỉ khánh vẫn là sự lựa chọn hàng đầu của mọi người trong những dịp lễ tết.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 29/01/2025
(Mùng 1 tết Ất Tị)
Nguồn
TRUNG QUỐC VĂN HOÁ 1000 VẤN
中国文化 1000 问
Tác giả: Địch Văn Minh 翟文明
Bắc Kinh: Trung Quốc Hoa kiều
xuất bản xã, 2010