欲求生富贵, 须下死工夫
庭前生瑞草, 好事不如无
欲求生富贵, 须下死工夫
百年成之不足, 一旦 (1) 败之有余
人心似鉄, 官法如炉
(清.周希陶: 增广贤文)
Phiên âm
DỤC
CẦU SINH PHÚ QUÝ, TU HÁ TỬ CÔNG PHU
Đình tiền sinh
thuỵ thảo, hảo sự bất như vô.
Dục cầu sinh
phú quý, tu há tử công phu.
Bách niên thành
chi bất túc, nhất đán (1) bại chi hữu dư.
Nhân tâm tự
thiết, quan pháp như lô.
(Thanh . Chu Hi Đào: Tăng quảng hiền văn)
Chú thích
1- Đán旦: Nghĩa gốc chỉ lúc đêm qua hết, mặt trời vừa mới mọc ra, ở đây chỉ khoảng thời gian rất ngắn.
Dịch nghĩa
MUỐN ĐƯỢC MỘT ĐỜI GIÀU SANG
PHẢI BỎ CỰC NHIỀU CÔNG SỨC
Trước sân mọc loại cỏ mang điềm cát tường, rất đông
mọi người sẽ kéo đến xem, việc tốt như thế chi bằng không có.
Muốn được một đời giàu sang, phải bỏ cực nhiều công
sức.
Nhiều năm cố gắng làm việc vẫn chưa đủ để thành
công, nhưng chỉ trong một phút chốc không cẩn thận thì có thừa thất bại.
Nếu lòng người giống như thép, thì pháp luật của nhà nước giống như lò nung thép.
Phân tích và
bình luận
Việc tốt không phải từ trên trời rơi xuống,
điều mà gọi là điềm cát tường chỉ là loại nguyện vọng tốt đẹp của con người, không
hề mang đến lợi ích có tính thực chất. “Đình tiền sinh thuỵ thảo” chưa chắc đã
mang đến vận may, mà ngược lại bởi người đến xem quá đông khiến cuộc sống của mình
bị những phiền nhiễu không đáng phải có. Muốn được thành công và giàu sang phải
dựa vào đôi tay của mình, đồng thời phải có đủ nghị lực, giỏi vận dụng, chăm
duy trì, thì thành công mới có thể giữ được lâu dài. Làm bất kì việc gì cũng đều
phải suy nghĩ chu đáo, không thể vì một phút lơ đễnh mà công lao uổng phí, khiến
mọi nỗ lực đều phó cho dòng nước chảy tuôn ra biển đông. Không có ai muốn nhìn
thấy kết quả như thế, chẳng qua là có lúc tư tưởng của người ta dễ dàng lười nhác.
Lười nhác trong phút chốc luôn dẫn đến sự ân hận cả một đời.
Đương nhiên với thành công, trừ cần phải nỗ lực ra, cũng còn không thể có được thứ bất nghĩa. Tiền tài bất nghĩa chớ lấy, sự việc bất nghĩa chớ làm, nếu không, suốt đời luôn bị trừng phạt. Điều mà gọi là “Nhân tâm tự thiết, quan pháp như lô”, pháp luật không theo tình riêng, một người nếu vì tư lợi mà vi phạm pháp luật kỉ cương, vì mưu tính thành công và giàu sang mà không từ thủ đoạn, thì tất sẽ bị pháp luật nghiêm trị. Làm người, chỉ có thông qua sự chuyên cần gian khổ đổ mồ hôi và sự thành thực của mình, đồng thời mọi việc đều hợp tình hợp pháp, thì thành công và giàu sang mà có được mới luôn chắc chắn, mới có thể giữ được lâu dài.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 01/5/2024
Nguồn
TĂNG QUẢNG HIỀN VĂN
增广贤文
Thanh . Chu Hi Đào 周希陶 tu đính
Nam Kinh: Giang Tô Phụng Hoàng mĩ
thuật xuất bản xã. 2015