但行好事, 莫问前程
茫茫四海人无数, 哪个男儿是丈夫
美酒酿成缘好客, 黄金散尽為收书
救人一命, 胜造七級浮屠
城门失火, 殃及池鱼
(清.周希陶: 增广贤文)
Phiên âm
ĐẢN
HÀNH HẢO SỰ, MẠC VẤN TIỀN TRÌNH
Mang mang tứ hải
nhân vô số, na cá nam nhi thị trượng phu.
Mĩ tửu nhưỡng
thành duyên hiếu khách, hoàng kim tán tận vị thu thư.
Cứu nhân nhất
mệnh, thắng tạo thất cấp phù đồ
Thành môn thất
hoả, ương cập trì ngư
(Thanh . Chu Hi Đào: Tăng quảng hiền văn)
Chú thích
1- Phù đồ 浮屠: Dịch âm từ tiếng Phạm, tức “tháp thờ Phật”. Tháp thờ Phật nhìn chung 7 tầng là nhiều nhất, cho nên có cách nói “thất cấp phù đồ”.
Dịch nghĩa
LÀM VIỆC TỐT, CHỚ HỎI CON ĐƯỜNG PHÍA TRƯỚC
Bốn
biên mênh mông người đông vô số, nam nhi nào là trượng phu chân chính.
Rượu
ngon ủ thành là nhân vì nhiệt tình hiếu khách, tiền bạc tiêu hết là do bởi dành
mua kinh sách.
Cứu
một mạng người, hơn cả xây tháp thờ Phật bảy tầng.
Thành
môn bị cháy, mọi người dùng nước ở hộ thành hà để cứu, nước dùng hết, cá trong đó
gặp phải tai ương.
Phân tích và
bình luận
Người trên đời đông vô số, nhưng nam tử hán được xem là chân
chính thì lại không nhiều, người mà dù có tính kiên cường đi chăng nữa, cũng đều
có mặt mềm yếu, dù có thân kim cương bất hoại, gươm giáo đâm không lủng, cũng có
tử huyệt . Nhưng cũng chính vì mấy khuyết điểm trên người họ, mới khiến cho họ xem
ra cao không đến mức mà người khác khó níu, bất cận nhân tình. Nhân đó, không nên
bi quan thất vọng đối với người đời, chỉ cần nhìn thấy trong cuộc sống có nhiều
người, những khuyết điểm trên người họ cần thông cảm. Nhân vì khuyết điểm của mình
cũng cần được người khác thông cảm bao dung.
Nhiệt tình của một người có lúc không thể không khiến ta khâm phục. “Mĩ tửu nhưỡng thành duyên hiếu khách, hoàng kim tán tận vị thu thư” đều là người tiêu sái khoáng đạt. Con người cần có sự ủng hộ về tinh thần, không để ý ánh mắt của người khác, không lưu tâm đến việc tiền tài tiêu hết. Có một số thứ không thể dùng tiền tài để đo lường, ví dụ như tình bạn và trí tuệ. “Cứu nhân nhất mệnh, thắng tạo thất cấp phù đồ”, là nói đến làm việc tốt, cứu người trong lúc nguy cấp, tặng cho người than để họ sưởi trong lúc tuyết rơi, ví như xây tháp thờ Phật, công đức vô lượng. Đương nhiên đó không chỉ bao gồm cứu mạng người, những việc nhỏ nhặt trong cuộc sống thường ngày, đều có thể tăng thêm chút ít điều tốt cho phẩm đức cao thượng của bản thân. Làm việc tốt, không chỉ mang lại niềm vui niềm hạnh phúc cho người khác, mà còn bản thân mình từ trong đó cũng có được niềm vui. Nhưng cũng cần ghi nhớ một điều, xuất phát điểm của làm việc tốt là việc giúp đỡ người khác không cần phải có được sự báo đáp. Không chỉ như thế, cũng cần phải không làm liên luỵ đến người vô tội, nếu không thì “ương cập trì ngư”, biến thành có lòng tốt mà việc làm lại trở nên không tốt, như thế giá trị và ý nghĩa của làm việc tốt bị giảm đi.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 01/3/2024
Nguồn
TĂNG QUẢNG HIỀN VĂN
增广贤文
Thanh . Chu Hi Đào 周希陶 tu đính
Nam Kinh: Giang Tô Phụng Hoàng mĩ
thuật xuất bản xã. 2015