不如歸去
蒓鱸葉落起秋風
白色飄雲隔萬重
故里桂香從月到
不如歸去學張公
Thuần
lư diệp lạc khởi thu phong
Bạch sắc
phiêu vân cách vạn trùng
Cố lí
quế hương tùng nguyệt đáo
Bất như quy khứ học Trương Công
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 20/02/2024
Thuần
lư 蒓鱸
/ 莼鲈: Điển xuất từ thành ngữ “Thuần
lư chi tư” 莼鲈之思, hình dung tình cảm nhớ quê hương.
Thuần 莼 là
tên một loại rau; lư 鲈 là tên một loại cá. Thành ngữ
“Thuần lư chi tư” liên quan đến câu nói của Trương Hàn 张翰 thời
Tây Tấn:
Trương Hàn 张翰 tự Quý Ưng 季鹰,
người Ngô Giang 吴江, là một tài tử, thi thư đều giỏi. Nói đến Trương Hàn, người
ta thường nhắc đến món rau thuần và cá lư. Trong Tấn thư – Trương Hàn truyện 晋书 - 张翰传 có viết:
Trương Hàn tại Lạc, nhân kiến
thu phong khởi, nãi tư Ngô Trung uyển thái thuần canh, lư ngư quái, viết: ‘Nhân
sinh quý thích chí, hà năng ki hoạn sổ thiên lí dĩ yếu danh tước hồ!’ Toại mệnh
giá nhi quy.
张翰在洛, 因见秋风起, 乃思吴中苑菜莼羹, 鲈鱼脍, 曰: ‘人生贵适志, 何能羁宦数千里以要名爵乎!’ 遂命驾而归.
(Trương Hàn lúc ở tại ấp Lạc, thấy gió thu nổi lên, liền nhớ tới món canh rau
thuần, thịt cá lư thái nhỏ ở quê nhà Ngô Trung, bèn nói rằng: ‘Đời người quý ở
chỗ được theo chí của mình, sao lại vì việc mưu cầu công danh tước vị mà trói buộc
thân mình nơi xa ngàn dặm.’ Bèn sai thị tùng đóng ngựa trở về quê nhà)
http://www.huaxia.com/wh/zsc/2006/00518530.htmlg
Bạch sắc phiêu vân cách vạn trùng 白色飄雲隔萬重: Điển xuất từ câu chuyện Địch Nhân Kiệt 狄仁杰đời Đường:
Địch Nhân Kiệt狄仁杰 người Tịnh Châu 并州 (nay là Thái Nguyên 太原 Sơn Tây 山西) thời Đường. Lúc trẻ từng giữ
chức Pháp tào tham quân 法曹参军ở Tịnh Châu, đương thời, cha mẹ của ông ở tại Hà Dương 河阳 (nay là huyện Mạnh 孟Hà Nam 河南). Một lần nọ, Địch Nhân Kiệt ra
ngoài làm việc, lúc lên núi Thái Hàng 太行, lòng nhớ quê nhà trổi dậy,
nhìn ra phía Hà Dương xa xa, chỉ thấy đám mây trắng đang bay lẻ loi trên trời.
Địch Nhân Kiệt chỉ đám mây trắng đó, nói với tuỳ tùng rằng: “Ngô thân xá kì hạ” 吾亲舍其下 (Nhà cha mẹ của ta ở dưới đám
mây trắng kia). Ông nhìn một hồi lâu, mãi cho đến khi mây tan đi mới thôi.
Tháng 9 năm 700, Địch Nhân Kiệt
bệnh và qua đời hưởng niên 71 tuổi.Võ Tắc Thiên 武则天nghe tin vô cùng đau buồn, rơi
nước mắt nói rằng: “Triều đường không hĩ” 朝堂空矣 (Triều đường từ nay trống không
rồi).
http://www.hydcd.com/cy/gushi/0018by.htm
Từ
câu chuyện của Địch Nhân Kiệt, thành ngữ Trung Quốc có câu “Bạch vân thân xá” 白雲亲舍hình dung người con ở phương xa
nhớ đến cha mẹ ở quê nhà.
Trương Công 張公 / 张公: Tức Trương Hàn 张翰 tự Quý Ưng 季鹰người Ngô Giang 吴江.