XUÂN TIẾT
“Xuân
tiết” 春节là tiết nhật truyền thống của Trung Quốc, cũng gọi là năm
âm lịch, tục gọi “quá niên” 过年, “tân niên” 新年, thời gian là vào ngày mùng 1 tháng Giêng âm lịch. Đây
là tiết nhật long trọng nhất của Trung Quốc. Các dân tộc như Hán 汉, Tráng 壮, Bố Y 布依, Đồng 侗, Triều Tiên 朝鮮, Ngật Lão 仡佬, Dao 瑶, Dư 畬, Kinh 京, Đạt Oát Nhĩ 达斡尔đều
ăn tết này. Lịch sử của Xuân tiết rất lâu đời, nó khởi nguồn từ hoạt động tế tổ
“niên đầu tuế vĩ” thời Thương. Ngày mùng 1 tháng Giêng thời cổ gọi là “Nguyên
nhật” 元日, “Nguyên thần” 元辰,
“Nguyên sóc” 元朔, “Nguyên chính” 元正,
“Nguyên đán” 元旦…, tục gọi là “Niên sơ nhất” 年初一.
Thời kì Dân Quốc đổi sang dùng dương lịch, gọi ngày 1 tháng 1 là “Nguyên đán” 元旦, gọi ngày mùng 1 tháng Giêng âm lịch là “Xuân tiết” 春节.
Theo ghi chép trong Sử kí 史记, Hán thư 汉书, mùng 1 tháng Giêng là “tứ thuỷ” 四始 (bốn khởi đầu) (tuế chi thuỷ 岁之始, thời chi thuỷ 时之始, nhật chi thuỷ 日之始, nguyệt chi thuỷ 月之始) và “tam triêu” 三朝 (ba buổi sớm) (tuế chi triêu 岁之朝, nguyệt chi triêu 月之朝, nhật chi triêu 日之朝). Thời cổ, vào ngày này người ta nghinh thần tế tổ, tổ chức các hoạt động vui chơi, chiêm bốc khí hậu, cầu được mùa màng. Hoạt động vào lúc Xuân tiết ở các nơi cũng khác nhau, nội dung đại để có: trừ tịch, tục gọi là “đại niên” 大年, lúc này gia đình đoàn tụ, ăn bữa cơm đoàn viên, tiến hành đón giao thừa, dán Môn thần và câu đối tết (tập tục ở đời Hán là vẽ hình con gà trên cánh cửa, hoặc vẽ hình hai vị thần là Thần Đồ 神荼, Uất Luỹ 郁垒trên tấm ván gỗ đào, mang ý nghĩa trừ ôn dịch xua đuổi ác quỷ, về sau diễn biến thành Môn thần và tranh tết). Mùng 1 tháng Giêng, mọi người đi thăm bà con bạn bè, tục gọi là “tẩu Hỉ thần phương” 走喜神方 (đi về hướng có Hỉ thần), mọi người chúc phúc lẫn nhau gọi là “bái niên” 拜年. Ngoài ra, các nơi còn có tục đốt pháo để xua đuổi những điều ác xấu, đón những điều tốt đẹp.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 10/02/2024
Mùng 2 tết Giáp Thìn
Nguồn
BẤT KHẢ BẤT TRI ĐÍCH 3000 CÁ VĂN HOÁ THƯỜNG THỨC
不可不知的3000个文化常识
Biên soạn: Tinh Hán 星汉