Dịch thuật: Quê hương của Lão Tử - Đất phát nguyên họ Lí

 

QUÊ HƯƠNG CỦA LÃO TỬ

ĐẤT PHÁT NGUYÊN HỌ LÍ

          Lí Lợi Trinh 李利贞chỉ việc ông ta sau khi lấy Lí 李làm họ đã định cư nơi đây ⁽¹⁾. Tuy hiện nay tại Lộc Ấp 鹿邑không có cách nào tìm thấy dấu vết về cuộc sống của Lí Lợi Trinh, nhưng con cháu đời sau của ông – Lão Tử 老子được họ Lí 李 tôn là thuỷ tổ - lại lưu lại nhiều dấu vết.

          Lão Tử 老子 (khoảng năm 571 – năm 471 trước công nguyên), họ Lí 李tên Nhĩ 耳, tự là Đam 聃, người làng Khúc Nhân 曲仁儿, hương Lệ 厉, huyện Khổ 苦nước Sở. Ông là triết học gia và tư tưởng gia vĩ đại thời cổ Trung Quốc, chủ trương “vô vi nhi trị” 无为而治, trước tác có bộ Đạo đức kinh 道德经 (còn gọi là “Lão Tử” 老子), chung quanh đến lí luận về đạo mà triển khai, lấy đạo khảo sát vũ trụ vạn vật, mang màu sắc biện chứng pháp thuần phác. Học thuyết của ông có ảnh hưởng sâu xa đối với sự phát triển triết học Trung Quốc. Ngoài ra trong Đạo giáo, Lão Tử còn được tôn là Thuỷ tổ Đạo giáo.

          Thái Thanh cung 太清宫 (miếu thờ Lão Tử) ở ngoài 5000m phía đông huyện Lộc Ấp 鹿邑trấn Thái Thanh 太清, xây dựng vào thời Đông Hán gọi là “Lão Tử từ” 老子祠, tên gọi “Thái Thanh cung” 太清宫là do Đường Huyền Tông Lí Long Cơ 唐玄宗李隆基 khâm định. Thái Thanh cung đương thời đã có kiến trúc như một cung điện của đế vương, Thái Cực điện 太极殿, Thánh Mẫu điện 圣母殿, Oa Oa điện 娃娃殿mà hiện tồn, đa phần được xây dựng vào hai triều Minh Thanh. Hai cây bách cổ trước Thái Cực điện 太极殿, tương truyền là do đích thân Lão Tử trồng, Trong ngoài Thái Thanh cung 太清宫, bia khắc nhiều như rừng, trên bia thuật lại tình hình tế tự tại nơi đây của đế vương cùng quan viên các đời từ thời Đông Hán đến nay.

Chú của người dịch

1- Họ Lí 李, có nguồn gốc từ tính Doanh 嬴. Cháu đời thứ tư của Chuyên Húc Đế 颛顼帝. Thủ lĩnh Cao Dao 皋陶của bộ lạc Đông di là tiên tổ của Lí gia. Đương thời, ông nhậm chức Lí quan 理官 của Nghiêu Đế 尧帝(tương đương như pháp quan hiện nay), lấy 理 (lí) làm họ. Con cháu dời sau của ông là Lí Trưng (Chinh?) 理征 cũng như tổ tiên, cương trực không xu nịnh, nhân vì thẳng thắn can gián mà xúc nộ Trụ Vương 纣王bị giết. Con của Lí Trưng (Chinh?) là Lí Lợi Trinh 李利贞đào thoát đến vùng Hà Nam 河南 hiện nay, nhờ trái cây (đương thời gọi là “mộc tử” 木子) đỡ đói mà sống. Do đó, “chỉ thụ vi tính” 指树为姓 đổi sang họ 李 (lí), định cư tại huyện Khổ 苦 (Tân Đường thư – Tông thất thế hệ 新唐书 - 宗室世系). Cho nên huyện Khổ là nơi bắt nguồn của họ Lí, tức nay là trong huyện Lộc Ấp 鹿邑 tỉnh Hà Nam 河南.

          Đời sau của Lí Lợi Trinh là Lão Tử 老子, nhân vì là nhân sĩ họ Lí đầu tiên được ghi chép trong lịch sử, lại thêm địa vị văn hoá lịch sử của ông nên cũng được tôn làm tổ tiên họ Lí.

                                                               Huỳnh Chương Hưng

                                                               Quy Nhơn 21/11/2023

Nguồn

HOẠ THUYẾT BÁCH GIA TÍNH

画说百家姓

Ban biên tập: Đồ giải kinh điển 图解经典

Bắc Kinh Liên hợp xuất bản công ti, 2015