Dịch thuật: Hầu Bá (Tể tướng Trung Quốc)

 

HẦU BÁ 

          Hầu Bá 侯霸 (? – năm 37), tự Quân Phòng 君房. Tể tướng thời Quang Vũ Đế 光武帝, một trong những hiền tướng thời Đông Hán. Bệnh mất.

          Hầu Bá 侯霸, người ở đất Mật 密 Hà Nam 河南 (nay là huyện Mật 密 tỉnh Hà Nam 河), nhậm chức Thái tử xá nhân 太子舍人人thời Thành Đế 成帝triều Tây Hán. Con người ông nghiêm túc, ham học, theo học với Cửu Giang Thái thú Phòng Nguyên 九江太守房元 nghiên cứu Cốc Lương 穀梁, Xuân Thu 春秋. Đầu những năm thời Vương Mãng 王莽, ông được thăng làm Huyện lệnh huyện Tuỳ. Địa vực huyện Tuỳ rất rộng, sông hồ liên tiếp, đạo tặc ẩn nấp trong rừng rất nhiều. Sau khi ông đến nhậm chức,  ra oai sấm sét trừng trị ác bá, bắt bọn trộm cướp, khiến khu vực được trị an, đồng thời ông được thăng làm Chấp pháp thích gian 执法刺奸, phụ trách giám sát quan viên, sau được thăng làm Hoài Bình Đại doãn 淮平大尹, chính tích nổi tiếng. Vương Mãng mất, thiên hạ đại loạn, ông cố thủ ở Hoài Bình, khiến cả quận tránh được binh tai.

          Lục lâm quân Lưu Huyền 刘玄, hoàng tộc nhà Tây Hán, sau khi xưng đế, phái sứ giả triệu Hầu Bá vào triều. Bách tính quận Hoài Bình nghe tin, già trẻ dắt nhau, kêu khóc mấy ngày ngăn chận xe sứ giả, có người còn nằm lăn ra giữa được để ngăn chận. Tất cả họ đều nói:

          - Thỉnh cầu lưu lại Hầu quân cho chúng tôi.

          Sứ giả thấy ông được lòng dân như thế, sợ khi ông đi, Hoài Bình sẽ loạn, nên cuối cùng không dám trao chiếu thư, đành trở về phục mệnh Lưu Huyền. Chẳng bao lâu, nhân vì Lưu Huyền thất bại, chiến loạn liên miên, đường xá trắc trở, Hầu Bá mới được tiếp tục trị lí Hoài Bình.

          Sau khi Quang Vũ Đế Lưu Tú 光武帝刘秀 xưng đế, năm 28 triệu Hầu Bá vào triều, bái làm Thượng thư lệnh 尚书令. Đương thời, triều đình khuyết cựu thần triều Tây Hán, nhân vì Hầu Bá biết rõ chế độ triều Hán, bèn thu thập hồ sơ văn kiện, đem những chế độ thực hành hữu hiệu trước đó dâng tấu, sau đó thi hành. Mùa xuân hàng năm, ông đều kiến nghị Lưu Tú ban bố chiếu khoan sức, để không làm lỡ thời vụ của nông dân. Năm sau, Hầu Bá thay Phục Trạm 伏湛 làm Đại tư đồ 大司徒, được phong Quan Nội Hầu 关内侯, thành Tể tướng.

          Thời gian Hầu Bá nhậm chức, phụng công thủ pháp, làm quan liêm  chính, minh sát sự tình, được đánh giá tốt, không mất đi danh tiếng là một vị “lương tướng”.

          Năm 37, Hầu Bá bệnh và qua đời. Lưu Tú vô cùng đau buồn, đích thân đến nhà điều viếng, truy thuỵ ông là Tắc Hương Ai Hầu 则乡哀侯. Bách tính cũng tự phát lập miếu thờ, quanh năm tế tự không ngớt.

                                                                Huỳnh Chương Hưng

                                                                Quy Nhơn 10/11/2023

Nguyên tác Trung văn

HẦU BÁ

侯霸

Trong quyển

TRUNG QUỐC LỊCH ĐẠI TỂ TƯỚNG LỤC

中国历代宰相录

Chủ biên: Dương Kiếm Vũ 杨剑宇

Thượng Hải văn hoá xuất bản xã, 1999