南浦
紅杏春天發
牽牛夏日開
海棠秋節麗
鶴望迓冬來
NAM PHỐ
Hồng hạnh xuân
thiên phát
Khiên ngưu hạ nhật
khai
Hải đượng thu tiết
lệ
Hạc vọng nhạ đông lai
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 17/10/2023
Hồng
hạnh 紅杏: Tức “hạnh hoa” 杏花, cũng gọi là “hạnh tử” 杏子. Hoa hạnh có đặc điểm đổi săc. Hoa
nở vào mùa xuân, khi còn là búp có sắc đỏ tươi, lúc nở chuyển màu, sắc dần trở
nên nhạt rồi thuần trắng. Thêm vào đó, đài hoa lại có sắc đỏ, lá non và cành
non cũng đều có sắc đỏ, nên người xưa trong thơ thường dùng “hồng hạnh”. Dương
Vạn Lí 杨万里thời
Tống đã quan sát hoa hạnh vô cùng tinh tế, ở bài Hương Lâm ngũ thập vịnh - Văn Hạnh ổ 芗林五十咏 - 文杏坞viết rằng:
Đạo bạch phi chân
bạch
Ngôn hồng bất nhược
hồng
Thỉnh quân hồng bạch
ngoại
Biệt nhãn khán
thiên công
道白非真白
言红不若红
请君红白外
别眼看天工
(Nói hoa hạnh trắng cũng không
phải thực trắng
Nói hoa hạnh đỏ cũng không phải
thực đỏ
Xin anh chớ bám vào sắc trắng sắc
đỏ
Mà hãy dùng biệt nhãn để nhìn
thấy tài của tạo hoá)
Khiên
ngưu 牽牛: Tức “khiên ngưu hoa” 牽牛花, còn có tên là “lạt bá hoa” 喇叭花, ta thường gọi là “hoa bìm
bìm”. Thời gian ra hoa dài, từ mùa hạ có thể kéo dài đến mùa thu, nhưng hoa nở
đẹp nhất là vào lúc sáng sớm mùa hạ. Loài hoa này phù hợp với khí hậu mùa hạ.
Hải
đường 海棠: ở đây chỉ “lệ cách thu hải đường”
丽格秋海棠, còn gọi là “lệ cách hải đường”
丽格海棠, “mai côi thu hải đường” 玫瑰秋海棠, “lệ giai thu hải đường” 丽佳秋海棠. Cây không cao, lá dạng hình
trái tim, thời gian ra hoa là mùa thu kéo
dài đến mùa đông, với sắc hoa phong phú, đa phần là loại hoa cánh kép.
Hạc vọng 鶴望: Tức “hạc vọng lan” 鶴望蘭 còn gọi là “thiên đường điểu” 天堂鳥, ta quen gọi là “hoa thiên điểu”. Lá của cây tạo thành hình rẻ quạt, hoa mọc trên tán lá, nhìn giống như đầu và mỏ chim. Cây ra hoa vào mùa đông. Nhân vì nhìn tư thế của hoa giống như chim hạc đang ngóng nhìn nên có tên là “hạc vọng” 鶴望.