TRUNG NGUYÊN
Trung nguyên tiết 中元节 cũng gọi là “Quỷ tiết” 鬼节,
“Vu Lan Bồn hội” 盂兰盆盆会, là pháp hội thí trai cúng dường siêu độ tiên nhân của
Phật giáo Hán truyền cử hành vào ngày rằm tháng 7 âm lịch hàng năm.
Vu Lan
Bồn là dịch âm từ tiếng Phạm, ý nghĩa là “cứu đảo huyền” 救倒悬, bắt nguồn từ truyền thuyết Mục Liên 目连 cứu
mẫu thân. Theo ghi chép trong Vu Lan Bồn
kinh 盂兰兰盆经, đệ tử của Thích Ca 释迦
là Mục Liên sau khi mẫu thân qua đời vô cùng thống khổ, như ở vào cảnh treo ngược.
Nhân đó ngài cầu Phật Tổ siêu độ cho mẫu thân. Phật Tổ bảo ngài rằng vào ngày
cuối cùng tăng chúng an cư kiết hạ (ngày rằm tháng 7) hãy cúng dường thập
phương tăng chúng, mẫu thân sẽ được giải thoát. Từ đó, tín đồ Phật giáo bắt đầu
tổ chức long trọng Vu Lan Bồn hội. Sau khi Phật giáo truyền vào Trung Quốc, vào
năm Đại Đồng 大同 thứ
4 (năm 538) nhà Lương thời Nam Triều, Lương Vũ Đế 梁武帝lần
đầu tiên thiết Vu Lan Bồn trai 盂兰盆斋. Đến triều Đường,
Vu Lan Bồn hội càng thịnh hành, ngoài việc thiết trai đàn cúng dường chư tăng,
còn thêm các hoạt động khác như đọc kinh sám hối, “phóng diễm khẩu” 放焰口 (1), thả đèn v.v…
Nhìn chung, Trung nguyên tiết kéo dài 7 ngày, đến chiều tối, các nhà đều chuẩn bị trà rượu hoa quả, giấy tiền để cúng tế thân nhân đã qua đời. Thân nhân đã qua đời phân ra làm “tân vong nhân” 新亡人 (người mới mất) và “lão vong nhân” 老亡人 (người mất đã lâu). Người mất trong vòng 3 năm gọi là “tân vong nhân”, người mất trước 3 năm gọi là “lão vong nhân”. Tân lão vong nhân vào Trung nguyên tiết sẽ về thăm nhà. Tân vong nhân về trước, lão vong nhân về sau, do đó cần phân biệt để cúng tế. Khi hoá giấy tiền, trước tiên dùng vôi rắc mấy vòng dể ngăn không cho cô hồn dã quỷ đến cướp, cuối cùng cũng cần hoá một đống bên ngoài vòng, đó là để cho cô hồn dã quỷ. Ngày cuối cùng của Trung nguyên tiết, các nhà đều làm bữa cơm để kính vong nhân, gọi đó là “tống vong nhân” 送亡人.
Chú của người
dịch
1- Phóng diễm
khẩu 放焰口: một nghi thức của Phật giáo, là pháp sự căn cứ vào “Cứu bạt diễm khẩu ngạ quỷ Đà La Ni kinh” 救拔焰口饿鬼陀罗尼经 cử hành
thí thực cho ngạ quỷ. Pháp hội này lấy ngạ quỷ làm đối tượng chính để thí thực,
thi phóng diễm khẩu, ngạ quỷ đều được siêu độ. Đây cũng là một trong những Phật
sự truy tiến người mất.
https://baike.baidu.com/item/%E6%94%BE%E7%84%B0%E5%8F%A3/11002767
“Diễm khẩu” 焰口 là quỷ danh. Ngạ quỷ này do vì cổ họng nhỏ không thể nuốt thức ăn, cần phải do pháp sư biến hoá pháp thực mới có thể ăn được nên có tên như thế.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 30/8/2023
(Quý Mão, Trung nguyên tiết)
Nguồn
BẤT KHẢ BẤT TRI ĐÍCH 3000 CÁ VĂN HOÁ THƯỜNG THỨC
不可不知的3000个文化常识
Biên soạn: Tinh Hán 星汉