Dịch thuật: Mở màn loạn thế phong vân

 

MỞ MÀN LOẠN THẾ PHONG VÂN

          Hơn 3000 năm về trước, chư hầu triều Hạ 夏là Thương Thang 商汤đích thân dẫn đại quân đánh bại Hạ Kiệt 夏桀tại Minh Điều 鸣条, kiến lập đại vương triều Thương 商. Nhất chiến thành công, lúc ban đầu có thiếu nữ xinh đẹp hoạt bát của họ Hữu Nhung 有戎nuốt trứng huyền điểu thiên mệnh sinh ra ông Tiết 契, nhân vật thần kì, cuối cùng có được quyền lực vô hạn, rất được tôn vinh.

          Nhưng, chỉ 600 năm sau, vương vị của đại Thương truyền đến tay Đế Tân 帝辛, kiêu xa dâm dật, bạo ngược thành tính, bị thiên hạ thoá mạ, cuối cùng bị gán cho chữ “trụ” 纣 làm thuỵ hiệu. Trong Thuyết văn giải tự 说文解字viện dẫn cách giải thích thuỵ hiệu rằng:

Tàn nhẫn quyên nghĩa viết trụ

残忍捐义曰纣

(Tàn nhẫn vứt bỏ nhân nghĩa gọi là “trụ”)

Mà vị đế vương “tàn nhẫn quyên nghĩa” này chính là con cháu đời sau của Thương Thang 商汤, vị quân chủ mà trước giờ được xếp vào hàng minh chủ thánh nhân, được xưng tụng cùng ông Nghiêu 尧, ông Thuấn 舜. ông Vũ 禹.

          Cũng như triều Thương, triều Chu 周 cũng có vị thuỷ tổ Hậu Tắc 后稷 xuất thân mang tính truyền kì. Con gái họ Hữu Thai 有邰 là Khương Nguyên 姜嫄 “lí đại nhân tích” 履大人迹 (giẫm lên dấu chân người khổng lồ) mà có thai sinh ra Hậu Tắc; đời sau này, cũng xuất hiện thánh nhân minh chủ có thể sánh ngang với Thương Thang 商汤 – Chu Văn Vương 周文王. Trận chiến Mục Dã 牧野, con của Chu Văn Vương 周文王 là Chu Vũ Vương 周武王đánh bại Thương Trụ vương - hậu duệ của Thương Thang, thế là con cháu của Hậu Tắc thay thế con cháu ông Tiết 契, trở thành thiện hạ cộng chủ, khai sáng vương triều Đại Chu.

          Năm Chu U Vương 周幽王 thứ 11 (năm 771 trước công nguyên), vào một ngày nọ, thủ đô Hạo kinh 镐京của vương triều Chu, nơi trung tâm mà thiên tử cư trú, ngày trước từng là một cảnh tượng hoà bình hoan lạc, giờ rơi vào chiến loạn. Tiếng khóc than của nam nữ già trẻ chấn động cả trời đất, họ hoảng loạn vội vàng đào thoát tính mạng khỏi vó ngựa của tộc Nhung. Ngoài thành Hạo kinh, phong hoả đài trên Li Sơn 骊山đang bốc cháy ngùn ngụt, khói cuồn cuộn bay xa, nhưng quân đội chư hầu cần vương vốn thấy được lửa nơi phong hoả đài lại không thấy tung tích, chỉ có mấy phong hoả đài không giúp được gì đứng trong gió lạnh.

          Thiên hạ Đại Chu yên bình được 400 năm, thời đại “phân” sắp đến. Năm đó sau khi Vũ Vương phạt Trụ, định đô tại Hạo Kinh, kiến lập vương triều Tây Chu. Nhưng mấy đời sau, Chu Chiêu Vương 周昭王nam chinh, mất bên bờ Hán thuỷ 汉水, quyền uy của Chu vương thất bị thách thức, thế lực dần suy yếu.

          Đến thời Chu Lệ Vương 周厉王, tuy đối ngoại có mở rộng, nhưng đối nội lại bóc lột thậm tệ, nhậm dụng Vinh Di Công 荣夷公 thực hành chính sách “chuyên lợi” 专利, đem sông hồ rừng núi vốn của công nhất loạt trở thành món lợi riêng của thiên tử, cấm nhân dân chặt cây đánh bắt săn bắn. Để áp chế sự bất mãn của dân trong nước, Chu Lệ Vương lại thực hành chính sách đàn áp nhân vì lời nói mà bị bắt bỏ ngục. Sau ba năm, đã phát sinh bạo động vì dân trong nước không chịu nỗi chính sách bạo ngược, lật đổ sự thống trị của Chu Lệ Vương, sử xung là “quốc nhân bạo động”. Từ đó, chư hầu các lộ tụ tập tại Hạo Kinh, dùng phương thức hội nghị để tạm thời nhiếp chính, sử xưng là “cộng hoà hành chính”. Sự thống trị của Chu vương thất lần này bị dao động.

          14 năm sau Chu Tuyên Vương 周宣王lên ngôi, vương triều Tây Chu kéo dài tàn hơi dường như lại xuất hiện hiện tượng trung hưng. Dưới sự chỉ huy của Chu Tuyên Vương, triều Chu đã mở rộng cương thổ ở tây bắc, đông nam, phương nam. Nhưng, hình thế kinh tế chất nặng khỏ xoay xở khiến việc trung hưng chỉ là nói suông. Chế độ tỉnh điền ngày càng tan rã khiến kinh tế triều chu đối mặt với nguy cơ, còn việc xử lí nội chính của Chu Tuyên Vương  không sáng suốt và lạm sát khiến các đại thần im bặt như ve sầu mùa đông, chư hầu li tâm lí đức. Lúc Chu Tuyên Vương về già, di, địch, man, nhung bốn bên lại quyển thổ trùng lai, công nhập vùng trung nguyên….. (còn tiếp)

                                                           Huỳnh Chương Hưng

                                                           Quy Nhơn 10/6/2023

Nguồn

XUÂN THU CHIẾN QUỐC SIÊU HẢO KHÁN

春秋战国超好看

Biên soạn: Quân Ngọc Li 君玉离, Tiêu Thập Nhị 萧十二

Bắc Kinh: Bắc Kinh liên hợp xuất bản công ti, 2015.