HÀM NGHĨA CÂU “NHÂN THỬ CHI THÁN”
Điển xuất từ Sử kí – Lí Tư liệt
truyện 史记 - 李斯列传của Tư Mã Thiên.
Đại thần
Lí Tư 李斯của triều Tần lúc còn trẻ giữ cức tiểu lại một quận.
Ngày nọ, Lí Tư đi đến nhà xí, lúc bước vào không khỏi giật mình. Hoá ra, một bầy
chuột đang gậm nhấm nơi đó, thấy người đến, chúng hoảng loại chạy trốn. Sau sự
việc đó, Lí Tư nghĩ rằng, bầy chuột đó sao lại sợ hãi như thế?
Một
ngày khác, Lí Tư đến một kho lương, phát hiện trong đống lương thực có mấy con
chuột già đang cắn lương thực, chúng bình tĩnh ăn. Lí Tư đuổi chúng, chúng
không hề để ý đến. Hoá ra nơi kho lương rất ít người vào, cho nên chuột không
có một chút sợ hãi nào. Nhìn thấy lũ chuột sống nơi sung túc, vừa lớn vừa mập,
Lí Tư liên tưởng đến lũ chuột nơi nhà xí, bèn cảm thán vạn phần: cùng là chuột,
nhưng do bởi hoàn cảnh sống khác nhau nên cuộc sồng cũng khác nhau trời vực!
Con người chẳng phải cũng như thế sao?
Từ đó,
Lí Tư thể phải làm người thuộc loại bề trên. Trải qua nhiều năm nỗ lực, Lí Tư
đãcó được thành công, được sự trọng dụng của Tần Thuỷ Hoàng 秦始皇, có tác dụng rất lớn đối với việc Tần thống nhất sáu
nước.
“Nhân thử chi thán” 人鼠之叹đa phần dùng để cảm thán cuộc đời không công bằng, địa vị giữa người với người khác biệt rất xa.
Huỳnh
Chương Hưng
Quy Nhơn 01/6/2023
Nguyên tác Trung văn
Trong quyển
THÚ VỊ VĂN HOÁ TRI THỨC ĐẠI TOÀN
趣味文化知识大全
Thanh Thạch 青石 biên
soạn
Trung Quốc Hoa kiều xuất bản xã,
2013