TRONG LỊCH SỬ TRUNG QUỐC CÓ MẤY “BẮC KINH”
Bắc
Kinh 北京là một trong những thành thị có lịch sử lâu đời và
cũng là cổ đô của Trung Quốc, nhưng trong lịch sử gọi là “Bắc Kinh” 北京thì không chỉ có một nơi.
“Bắc
Kinh” 北京 sớm
nhất là Thái Nguyên 太原. Triều Đường và ba triều đại Hậu Đường, Hậu Tấn, Hậu
Hán thời Ngũ Đại thập quốc, đều lấy đất phát tích của mình là Thái Nguyên làm Bắc
Kinh. Thái Nguyên ngày nay vào thời cổ được gọi là “Tấn Dương” 晋阳, từ khi kiến lập đến thời Tuỳ Đường, từng trường kì
là quận Thái Nguyên, phủ trị Thái Nguyên, đến lúc được kiêm xưng là “Thái
Nguyên” 太原. Thời Đường Huyền Tông 唐玄宗đời
Đường được đổi gọi là Bắc Kinh 北京. Có chứng cứ lịch sử,
trong Tiểu học Cám Châu 小学绀州có câu:
Đường tứ kinh: Kinh Triệu (kim Tây An) vi Trung
Kinh, Hà
唐四京: 京兆 (今西安) 为中京, 河南 (今洛阳) 为东京, 太原为北京, 凤翔为西京.
(Bốn
kinh của nhà Đường là: Kinh Triệu (nay là Tây An) là Trung Kinh, Hà Nam (nay là
Lạc Dương) là Đông Kinh, Thái Nguyên là Bắc Kinh, Phụng Tường là Tây Kinh.)
Huyện Đại
Danh 大名ở Hà Bắc 河北từng gọi là “Bắc
Kinh” 北京. Huyện Đại Danh ở phía đông nam tỉnh Hà Bắc, nơi tiếp
giáp của ba tỉnh Hà Bắc, Sơn Đông, Hà
Thời
nhà Kim có hai nơi gọi là Bắc Kinh 北京, đều tại Nội Mông Cổ
ngày nay. Một nơi là Nam Ba La Thành南波罗城trấn Lâm Đông 林东 của Ba Lâm Tả Kì 巴林左旗Nội Mông Cổ, nguyên là Thượng Kinh 上京 của triều Liêu,
Thiên Quyến 天眷 nguyên niên đời Kim Hi Tông 金熙宗 (năm 1138) đổi
tên là Bắc Kinh. Kim Hi Tông Hoàn Nhan Đản金熙宗完颜亶thường tránh nóng ở nơi này. Hai là nơi mà nay là trấn Đại Minh 大明phía tây bắc huyện Ninh Thành 宁城thành
phố Xích Phong 赤峰 Nội
Mông Cổ, nguyên là Trung Kinh 中京 của triều Liêu, đầu đời Kim vẫn gọi theo cũ là “Trung
Kinh Đại Định phủ” 中京大定府. Trinh Nguyên 贞元nguyên
niên thời Hải Lăng Vương 海陵王 (năm 1153), đổi gọi là Bắc Kinh 北京. Hải Lăng Vương Hoàn Nhan Lượng海陵王完颜亮vốn là Tể tướng của Kim Hi Tông, ông giết Hoàn Nhan Đản,
tự lên ngôi, sau mô phỏng theo chế độ “ngũ kinh” 五京 của nước Liêu,
tuyên bố kinh đô mới Yên Kinh 燕燕京là “Trung Đô Đại
Hưng phủ” 中都大兴府, ngoài ra lập bốn bồi đô, một bồi đô trong số đó
chính là Đại Định phủ 大定府, Hoàn Nhan Lượng
đem Đại Định phủ đổi gọi là “Bắc Kinh”.
Khoảng
niên hiệu Hồng Vũ 洪武triều Minh, phủ Khai Phong 开封đương
thời từng được gọi là “Bắc Kinh” 北京. Hồng Vũ nguyên
niên (năm 1368), Chu Nguyên Chương 朱元璋 kiến đô tại Nam Kinh 南京,
đem phủ Khai Phong định là Bắc Kinh, di tích cũ tại nơi nay là thành phố Khai
phong tỉnh Hà
Khoảng
thời Vĩnh Lạc 永乐triều Minh, Minh Thành Tổ Chu Đệ 明成祖朱棣kiến lập thành Bắc Kinh 北京,
chính là Bắc Kinh ngày nay. Vĩnh Lạc nguyên niên đời Minh (năm 1403),
Năm
1927, chính phủ Quốc Dân 国民định đô tại Nam Kinh
南京, đổi Bắc Kinh thành Bắc Bình 北平.
Năm 1949, nước Cộng Hoà Nhân Dân Trung Hoa thành lập, Bắc Bình một lần nữa được đổi là Bắc Kinh.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 26/4/2023
Nguồn
LÃO BẮC KINH ĐÍCH THÚ VĂN TRUYỀN THUYẾT
老北京的趣闻传说
Biên soạn: Trương Huỷ Nghiên 张卉妍