Dịch thuật: Phồn hoa thứ nhất ấy là châu Dương (800) (Nhị độ mai)

 

PHỒN HOA THỨ NHẤT ẤY LÀ CHÂU DƯƠNG (800)

          Châu Dương: tức Dương Châu 扬州, danh xưng một khu vực hành chính trong lịch sử Trung Quốc. Dương Châu 扬州có vị trí địa lí đặc biệt và hoàn cảnh tự nhiên ưu việt, cơ hồ từ thời Hán cho tới thời Minh Thanh, kinh tế và văn hoá nơi đây rất phồn thịnh.

          Dương Châu 扬州vào thời cổ không phải chuyên chỉ vùng Giang Đô 江都 hiện tại, tên gọi này có từ xa xưa, trong thiên Vũ cống 禹贡 (khi Vũ Vương  禹王nhà Hạ trị thuỷ, chế định địa lí chín châu) là một trong chín châu. Lúc bấy giờ không những cả vùng Hoài Hải 淮海gọi chung là Dương Châu, mà cả vùng Giang Nam 江南cũng gọi là Dương Châu. Thời Chu Tần, các tỉnh hiện tại như Giang Tô 江苏, An Huy 安徽, Giang Tây 江西, Chiết Giang 浙江và Phúc Kiến 福建 đều thuộc Dương Châu. Khoảng thời Đông Hán, châu trị của Dương Châu tại huyện Hoà 和 An Huy 安徽 ngày nay. Thời Tam Quốc, Nguỵ Ngô đều có Dương Châu, Nguỵ tại Hợp Phì 合肥 An Huy 安徽ngày nay, Ngô tại Nam Kinh  南京ngày nay. Tuỳ Văn Đế 隋文帝thống nhất nam bắc, mới đem Dương Châu đặt tại Giang Đô 江都, cũng chính là Dương Châu ngày nay. Dương Châu thời cổ vô cùng phồn hoa. Để dạo chơi Dương Châu, Tuỳ Dượng Đế 隋炀帝 đã cho đào vận hà, đó là điều mà nhân tâm hướng tới. Từ Ngưng 徐凝triều Đường trong bài Ức Dương Châu 忆扬州 có viết:

Thiên hạ tam phân minh nguyệt dạ

Nhị phân vô lại thị Dương Châu

天下三分明月夜

二分无赖是扬州

(Trong thiên hạ, đêm với ba phần trăng sáng

Thì hai phần đáng yêu đã riêng tại Dương Châu)

          Gọi là “Nhị phân vô lại thị Dương Châu” cũng chính là hình dung cảnh tượng phồn hoa với ba phần trong thiên hạ thì Dương Châu đã chiếm hết hai phần.

          (Theo “Trung Quốc thành ngữ cố sự tổng tập” tập 1, Đường Kì 唐麒chủ biên, Trường Xuân – Thời đại văn nghệ xuất bản xã, 2004.

Xưa nay nghe tiếng đồn xa

Phồn hoa thứ nhất ấy là châu Dương

(Nhị độ mai 799 - 800)

                                                                   Huỳnh Chương Hưng

                                                                   Quy Nhơn 18/4/2023