HỮU SÀO THỊ DẠY DÂN DÙNG TRÁI CÂY
SĂN BẮN CẦM THÚ LÀM THỨC ĂN
Khi nhân loại còn đang ở thời kì mông muội, phương thức ẩm thực của
tiên dân nhìn chung không khác với động vật, tìm kiếm động vật thực vật, mọi thứ
để đỡ đói, trực tiếp ăn sống. Đời sau gọi trạng thái ẩm thực này là “nhự mao ẩm
huyết”.
Ban Cố 班固thời Đông Hán trong Bạch Hổ thông nghĩa 白虎通义 có nói:
Cổ chi thời vị hữu tam cương lục kỉ, dân
nhân đản tri kì mẫu, bất tri kì phụ ….. cơ tức cầu thực, bão khí kì dư. Nhự mao
ẩm huyết, nhi ý bì vi.
古之时未有三纲六纪, 民人但知其母, 不知其父. ….. 饥即求食, 饱弃其余, 茹毛饮血, 而衣皮苇.
(Thời cổ
chưa có tam cương lục kỉ, người dân chỉ biết có mẹ mà không biết có cha ….. đói
thì tìm cái ăn, no thì vất thức ăn còn lại. Ăn sống uống huyết, mặc thì dùng tấm
da làm băng da thú bằng cỏ vi)
Từ đó
có thể thấy, người nguyên thuỷ lúc bấy giờ vẫn chưa biết dùng lửa, cho nên chỉ
có thể khi đói ăn sống thịt loài chim loài thú cùng thảo mộc trái cây, khát thì
uống máu của động vật và nước nơi khe suối, lạnh thì khoác tấm da thú. Đương thời,
do bởi ăn sống đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khoẻ, thể chất con người tương
đối yếu.
Sự kiện
này trong lịch sử văn hoá ẩm thực, là thời kì mông muội trước khi có sử. Thời
kì thượng cổ Trung Quốc, sức sản xuất thấp, để được no bụng trở thành đại sự
cho sự sinh tồn của bộ lạc, nhân đó mà rất nhiều thủ lĩnh bộ lạc vì để thoả mãn
nhu cầu ẩm thực trong bộ tộc mà ra sức về vấn đề ẩm thực, Hữu Sào Thị 有巢氏của thời kì đồ đá cũ chính là đại biểu điển hình trong
đó.
Hữu Sào
Thị, nhân vật truyền thuyết thượng cổ Trung Quốc, cũng gọi là “Đại Sào Thị” 大巢氏. Cổ tịch thời Tiên Tần có ghi chép về truyền thuyết Hữu
Sào Thị, người ta cho rằng, Hữu Sào Thị từng là vị thánh nhân sớm nhất trong lịch
sử Trung Quốc. Hàn Phi 韩非nói rằng:
Thượng cổ chi thế, nhân dân thiểu nhi cầm
thú chúng, nhân dân bất thắng cầm thú trùng xà, hữu thánh nhân tác, cấu bản vi
sào dĩ tị quần hại, nhân dân duyệt chi, sử vượng thiên hạ, hiệu viết “Hữu Sào
Thị”.
上古之世, 人民少而禽兽众, 人民不胜禽兽虫蛇, 有圣人作, 构本为巢以避群害, 人民悦之, 使王天下, 号曰 “有巢氏”
(Thời
thượng cổ, nhân dân ít mà cầm thú nhiều, nhân dân không thắng lại cầm thú trùng
xà, có thánh nhân, kết cây làm tổ để tránh cái hại do chúng gây ra, nhân dân
vui mừng, tôn làm vương thiên hạ, có hiệu là “Hữu Sào Thị”)
Theo truyền
thuyết, Hữu Sào Thị là người thời viễn cổ phát minh ra “sào cư” 巢居.
Nhìn từ
giác độ ẩm thực, Hữu Sào Thị dạy tiên dân dùng trái cây và săn bắn cầm thú để
làm thức ăn. Tiên dân “nhự mao ẩm huyết” nên thọ mệnh rất ngắn. Để làm cho thịt
sống dễ ăn, Hữu Sào Thị đã phát minh ra “quái” 脍và
“đảo” 捣, phương pháp xử lí thịt. “Quái” 脍 là
dùng đá đem thịt cắt ra thành miếng mỏng, “đảo” 捣là
dùng đá đem thịt đập tơi ra để dùng. Hai phương pháp ẩm thực này kéo dài cho đến
đời
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 09/4/2023
Nguồn
THIÊN CỔ THỰC THÚ
千古食趣
Biên soạn: Mạn Xu 曼姝
Bắc Kinh: Trung Quốc Hoa kiều xuất bản xã, 2014.