Dịch thuật: Nguyên tiêu tiết

 

NGUYÊN TIÊU TIẾT

          Nguyên tiêu tiết 元宵节cũng gọi là “Thượng nguyên tiết” 上元节, “Nguyên tịch tiết” 元夕节, “Đăng tiết” 灯节, là một lễ tiết truyền thống của Hán tộc, thời gian vào ngày rằm tháng Giêng âm lịch. Tháng Giêng là “Nguyên nguyệt” 元月 (tháng đầu tiên) của âm lịch, người xưa gọi đêm là “tiêu” , rằm tháng Giêng là đêm trăng tròn đầu tiên trong một năm, cho nên gọi rằm tháng Giêng là “Nguyên tiêu tiết” 元宵节. Sớm vào thời Hán Văn Đế 汉文帝triều Tây Hán, đã hạ lệnh định rằm tháng Giêng là Nguyên tiêu tiết. Thời Hán Vũ Đế 汉武帝, hoạt động tế tự “Thái Nhất thần” 太一神 ấn định vào rằm tháng Giêng (Thái Nhất 太一: vị thần chủ tể tất cả trong vũ trụ). Minh Đế 明帝 triều Đông Hán đề xướng Phật giáo, ông nhân nghe nói vào rằm tháng Giêng Phật giáo có tục tăng nhân xem xá lợi Phật, thắp đèn kính Phật, bèn hạ lệnh vào đêm rằm tháng Giêng tại hoàng cung và các tự miếu thắp đèn kính Phật, đồng thời hạ lệnh trong dân gian cũng treo đèn. Về sau ngày lễ Phật giáo này dần hình thành lễ tiết dân gian. Nguyên tiêu tiết trải qua quá trình phát triển từ hoàng cung đến dân gian, từ trung nguyên đến toàn quốc.

          Theo sự biến chuyển của thời gian, nội dung của Nguyên tiêu tiết không ngừng biến hoá. Thời Đường Huyền Tông 唐玄宗 quy định xem đèn là 3 ngày. Đêm Nguyên tiêu xuất hiện các trò tạp kĩ, thời Bắc Tống kéo dài đến 5 ngày, xuất hiện hoạt động đố đèn. Thời Minh quy định ngày mùng 8 tháng Giêng treo đèn, ngày rằm tháng Giêng hạ đèn, lại tăng thêm biểu diễn hí kịch. Một hoạt động quan trọng trong Nguyên tiêu tiết chính là ăn “nguyên tiêu” 元宵 (cũng gọi là “thang viên” 汤圆) (chè viên), mang ý nghĩa đoàn viên. Nhìn chung cho rằng Nguyên tiêu tiết là sự kết thúc hoạt động Xuân tiết.

                                                                      Huỳnh Chương Hưng

                                                                      Quy Nhơn 05/02/2023

                                                              Rằm tháng Giêng năm Quý Mão

Nguồn

BẤT KHẢ BẤT TRI ĐÍCH 30000 CÁ VĂN HOÁ THƯỜNG THỨC

不可不知的3000个文化常识

Biên soạn: Tinh Hán

Nam Xương: Giang Tây mĩ thuật xuất bản xã, 1018

Previous Post Next Post