Dịch thuật: Chúc câu vạn tuế dâng lên cửu trùng (270) (Nhị độ mai)

 

CHÚC CÂU VẠN TUẾ DÂNG LÊN CỬU TRÙNG (270) 

          Vạn tuế 萬歲 / 万岁: Vốn mang ý nghĩa là vĩnh viễn tồn tại, chỉ là lời hoan hô biểu thị sự chúc mừng xuất phát tự nội tâm mừng vui. Trước thời Tần Hán, hoan hô “vạn tuế” là việc tương đối phổ biến. Ví dụ như Phùng Huyên 冯谖 thay Mạnh Thường Quân孟尝君 đến đất Tiết thu nợ, nhưng ông đã cho thiêu huỷ hết giấy nợ, việc đó rất được lòng người, thế là “dân xưng vạn tuế” 民称万岁.

          Sau thời Tần Hán, bề tôi khi triều kiến quốc quân, bái ân khánh hạ, cũng thường hô “vạn tuế”. Lâu dần, “vạn tuế” trở thành từ chi đế vương, nhưng không phải là từ xưng hô duy nhất dành cho đế vương hoặc chuyên chỉ đế vương. Bắt đầu từ đời Tống, từ “vạn tuế” mới trở thành từ chuyên dụng dành cho hoàng đế.

          (Tinh Hán 星汉: “Bất khả bất tri đích 3000 cá văn hoá thường thức” 不可不知的 3000个文化常识. Bắc Kinh: Trung Hoa thư cục xuất bản, 2010)

Cửu trùng 九重: Chín tầng trời. “Cửu” ở đây là hư số, là quý số, trong văn hoá truyền thống Trung Quốc biểu thị số lượng cực nhiều, cũng ví địa vị chí cao, cho nên mang ý nghĩa “cực hạn”.

          Trong Sở từ - Thiên vấn 楚辞 - 天问có câu:

Viên tắc cửu trùng

Thục doanh đạc chi

则九重

孰营度之

(Thể chế của trời có chín tầng

Ai đã từng đi vòng quanh đo đạc)

          Và trong Hán thư 汉书 – quyển 22 – Lễ nhạc chí 礼乐志 có câu:

Cửu trùng khai

九重开

          Nhan Sư Cổ 颜师古đời Đường chú rằng:

Thiên hữu cửu trùng

天有九重

(Trời có chín tầng)

Cũng nói là “cửu thiên” 九天, “cửu tiêu” 九霄.

          Từ đó, “cửu trùng” phiếm chỉ: Thiên, cung môn, cung cấm, triều đình, đế vương, hoàng vị  ...

https://baike.baidu.com/item/%E4%B9%9D%E9%9C%84/6295240

Lạy rồi ren rén tâu lên

Chúc câu vạn tuế dâng lên cửu trùng

(Nhị độ mai 269 - 270)

                                                                   Huỳnh Chương Hưng

                                                                   Quy Nhơn 24/02/2023

Previous Post Next Post