崇吾山 长沙山
“西次三经” 之首, 曰崇吾之山. 在河之南, 北望冢遂, 南望䍃之泽, 西望帝之搏兽之丘, 东望䗡渊. 有木焉, 员 (1) 叶而白柎, 赤华而黑理, 其实如枳 (*), 食之宜子孙.
有兽焉, 其状如禺而文臂, 豹虎而善投, 名曰举父. 有鸟焉, 其状如凫, 而一翼一目 (**), 相得乃飞, 名曰蛮蛮, 见则天下大水.
西北三百里, 曰长沙之山. 泚水出焉, 北流注于泑水. 无草木, 多青, 雄黄
(山海经 - 西山经)
SÙNG NGÔ SƠN
TRƯỜNG SA SƠN
“Tây thứ tam kinh” chi thủ,
viết Sùng Ngô chi sơn. Tại Hà chi nam, bắc vọng Trủng Toại, nam vọng Diêu chi
trạch, tây vọng Thiên Đế Bác Thú chi khâu, đông vọng Yên Uyên. Hữu mộc yên,
viên (1) diệp nhi bạch phu, xích hoa nhi hắc lí, kì thực như chỉ (*),
thực chi nghi tử tôn. Hữu thú yên, kì trạng như ngu nhi văn tí, báo hổ nhi thiện
đầu, danh viết Cử phụ. Hữu điểu yên, kì trạng như phù, nhi nhất dực nhất mục (**),
tương đắc nãi phi, danh viết Man man, hiện tắc thiên hạ đại thuỷ.
Tây bắc tam bách lí, viết Trường Sa chi sơn. Thử thuỷ xuất
yên, bắc lưu chú vu Ửu thuỷ. Vô thảo mộc, đa thanh, hùng hoàng.
(Sơn hải kinh – Tây sơn kinh)
Chú của nguyên tác
1- Viên 员: thông với chữ 圆 (viên).
Chú của người dịch
*- Ở đây là chữ 枳 (chỉ),
trong nguyên tác in nhầm là chữ 积 (tích).
*- Ở đây là chữ 目(mục), trong nguyên tác in nhầm là chữ 日 (nhật).
SÙNG NGÔ SƠN TRƯỜNG
SA SƠN
Ngọn núi đầu tiên của “hệ núi thứ ba ở
phía tây” là Sùng Ngô sơn. Núi này ở bờ nam Hoàng hà. Từ trên núi nhìn về hướng
bắc có thể thấy Trủng Toại sơn, nhìn về hướng nam có thể thấy Diêu? Trạch, nhìn
về hướng tây có thể thấy Bác Thú sơn của Thiên Đế, nhìn về hướng Đông có thể thấy
Yên Uyên. Trong núi có loại cây ra lá tròn, đài hoa sắc trắng, trên hoa màu đỏ
có đường vân đen. Trái của nó giống với trái chỉ, người ăn vào có thể khiến
sinh nhiều con cháu. Trong núi có loài thú, hình trạng như vượn như khỉ, trên
tay có vằn, đuôi như loài báo hổ, vung rất mạnh, tên là Cử phụ. Trên núi có
loài chim, hình trạng giống vịt trời, nhưng chỉ có một cánh một mắt, hai con hợp
lại thì mới có thể bay, tên là Man man. Nó xuất hiện thì thiên hạ sẽ phát sinh
thuỷ tai.
Hướng về phía tây bắc 300 dặm, có Trường Sa sơn. Sông Thử phát nguyên từ núi này, chảy về hướng bắc rồi đổ vào sông Ửu, trên núi không cây cối hoa cỏ thảo mộc, nhưng có nhiều thạch thanh và hùng hoàng.
Huỳnh
Chương Hưng
Quy Nhơn 05/01/2023
Nguyên tác
SÙNG NGÔ SƠN
TRƯỜNG SA SƠN
崇吾山
长沙山
Trong quyển
SƠN HẢI KINH
山海经
Tác giả: Lưu Hướng 刘向, Lưu Hâm 刘歆 (Tây Hán)