NHÀ HUYÊN XIN CHỚ LO XA (97)
Nhà
huyên: tức mẹ,
Huyên 諼, 谖, 萱: tên
một loại cỏ. Biệt danh của cỏ huyên rất nhiều, như: kim châm金针, vong ưu thảo 忘忧草, nghi nam thảo 宜男草, liệu sầu 疗愁, tử huyên 紫萱 , lộc tiễn 鹿箭, hoàng hoa thái 黄花菜 .... Ta gọi loại hoa này là “hoa hiên”. Theo truyền
thuyết cỏ huyên là loại cỏ khiến người ta có thể quên đi lo âu phiền muộn.
Trong Hán văn, 萱草 cũng được viết là 谖草, 谖 (huyên) có nghĩa là “quên”. Ghi chép sớm nhất về cỏ
huyên được thấy ở bài thơ Bá hề 伯兮phần Vệ
phong 卫风 trong Kinh
thi. Bối 背có nghĩa là bắc đường 北堂tức nhà phía bắc. Bắc đường đại biểu cho mẹ. Do vì cỏ
huyên là loại cỏ có thể làm cho người ta quên đi ưu sầu, nên thời cổ, khi người
con chuẩn bị đi xa, thường trồng cỏ huyên ở nhà phía bắc, hi vọng mẹ sẽ giảm bớt
nỗi nhớ thương, quên đi ưu sầu.
Trong Thi kinh – Vệ phong – Bá
hề 詩經 - 衛風 - 伯兮có câu:
Yên đắc huyên thảo
Ngôn thụ chi bối.
焉得諼草
言樹之背
(Làm sao có được cây cỏ huyên
Trồng nó ở nhà phía bắc)
Nhà huyên xin chớ lo xa
Hễ trời có mắt thì ta lệ gì?
(Nhị độ mai 71 - 72)
Sinh li xa
cách huyên đình
Một cây bóng
ngả mấy cành tang du
(Nhị độ mai
71 - 72)
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 03/01/2023