MỘT ĐƯỜNG SAO PHÚC MUÔN NHÀ PHẬT SINH (150)
Một đường sao phúc: Tức “Nhất lộ phúc tinh” 一路福星,
nguyên chỉ vị trưởng quan tốt của một vùng biết mưu lợi ích cho dân, về sau trở
thành lời chúc người đi đường bình an.
Tiên Vu Sằn 鲜于侁 (1018 – 1087) tự Tử Tuấn 子骏, người Lang Châu 阆州, đậu
Tiến sĩ thời Hựu Nguyên 祐元 (năm 1034) đời Tống Nhân
Tông 宋仁宗, làm quan đến chức Tập hiền tu soạn 集贤修撰. Ông làm quan liêm chính,
có tài năng, sở trường về Sở từ.
Theo truyền thuyết, Tiên Vu Sắn nhậm mệnh làm Kinh Đông lộ
Chuyển vận sứ 京东路转运使, lúc lên đường, Tư Mã Quang 司马光nói rằng:
Phúc tinh khữ hĩ, như
năng hữu bách cá Tử Tuấn tại các địa tựu hảo liễu.
福星去矣, 如能有百个子骏在各地就好了.
(Sao phúc đi rồi, nếu như có được một trăm vị Tử Tuấn ở các
nơi thì quá tốt)
https://baike.baidu.com/item/%E4%B8%80%E8%B7%AF%E7%A6%8F%E6%98%9F/2317334
Muôn nhà Phật sinh: Tức “Vạn gia sinh Phật” 万家生佛.
Thành ngữ này dùng để khen vị trưởng quan một vùng biết chăm lo cho dân, được
dân kính yêu.
Tư Mã Quang 司马光 (1019 – 1086): Tự Quân Thực 君实, người Tốc Thuỷ Hương 涑水乡, huyện Hạ 夏, Thiểm Châu 陕州. Ông là Nho học gia, lịch sử học gia, chính trị gia nổi tiếng, được phong làm Ôn Quốc Công 温国公. Ông quan tâm quốc sự, nổi tiếng thanh liêm chính trực, được mọi người khen tặng là “Vạn gia sinh Phật” 万家生佛 (vị Phật sống của muôn nhà).
Trong Ấu học quỳnh
lâm 幼学琼林có câu:
Tiên Vu Tử Tuấn,
ninh phi nhất lộ phúc tinh
Tư Mã Ôn Công
chân thị vạn gia sinh Phật
鲜于子骏, 宁非一路福星
司马温公, 真是万家生佛
(Tiên Vu Tử Tuấn đi cứu tế nạn
nhân, đúng là vị quan tốt tạo phúc cho dân
Tư Mã Ôn Công ân huệ đến mọi
người, quả là vị Phật sống của muôn nhà)
https://www.zdic.net/hans/%E4%B8%87%E5%AE%B6%E7%94%9F%E4%BD%9B
Xét: Với thành ngữ “Vạn gia sinh Phật” 万家生佛, “sinh Phật” 生佛 ở đây tức “hoạt Phật” 活佛 có nghĩa là vị Phật sống. “Vạn gia sinh Phật” ý nói vị Phật sống của muôn nhà.
Từ ngày trọng
lỵ đến giờ
Một đường sao
phúc muôn nhà Phật sinh
(Nhị độ mai 149 - 150)
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 13/01/2023