月中无物
徐孺子年九岁, 尝月下戏. 人语之曰: “若令月中无物, 当极明邪?” 徐曰: “不然, 譬如人眼中有瞳子, 无此必不明.”
(世说新语 - 言语)
NGUYỆT
TRUNG VÔ VẬT
Từ Nhụ Tử niên cửu tuế, thường nguyệt
hạ hí. Nhân ngữ chi viết: “Nhược linh nguyệt trung vô vật, đương cực minh da?’
Từ viết: “Bất nhiên. Thí như nhân nhãn trung hữu đồng tử, vô thử tất bất minh.”
(Thế thuyết tân ngữ - Ngôn ngữ)
TRÊN MẶT TRĂNG KHÔNG CÓ VẬT
Năm Từ Nhụ Tử lên chín tuổi, một lần chơi dưới trăng. Có người nói với bé rằng: “Nếu như trên mặt trăng không có vật gì, chắc sẽ cực sáng?” Từ Nhụ Tử nói rằng: “Không phải như thế. Ví như trong mắt con người có đồng tử, nếu không có nó, nhất định sẽ nhìn không thấy.”
Chú của người
dịch
Thế thuyết tân ngữ 世说新语 : bộ bút kí tiểu thuyết thuật lại những huyền học ngôn đàm dật sự của
sĩ đại phu thời Nguỵ Tấn. Trong đó có thể nhìn thấy ngôn đàm về huyền học thời
Nguỵ Tấn đã trở thành phong thượng, mà huyền học chính là lấy tư tưởng Lão
Trang làm gốc. Tư tưởng của Đạo gia đối với phương thức tư duy và trạng thái
sinh hoạt của sĩ đại phu thời Nguỵ Tấn, thậm chí phong khí của cả xã hội đều sản
sinh ảnh hưởng quan trọng. Tác phẩm này do Lâm Xuyên Vương Lưu Nghĩa Khánh 临川王刘义庆, thuộc dòng dõi tông thất nhà Lưu Tống thời Nam Bắc
triều đã tập hợp một số văn nhân biên soạn, Lưu Tuấn 刘峻
đời Lương viết lời chú. Toàn sách nguyên có 8 quyển, bản chú của Lưu Tuấn phân
làm 10 quyển. Các bản hiện nay đều là 3 quyển phân làm 36 môn như: đức hạnh,
ngôn ngữ, chính sự, văn học, phương chính, nhã lượng v.v… Toàn sách tổng cộng
hơn 1000 tắc, kí thuật những dật văn dật sự của danh sĩ quý tộc từ cuối đời Hán
đến thời Lưu Tống, chủ yếu là những câu chuyện có liên quan đến việc bình luận,
thanh đàm huyền ngôn và ứng đối cơ trí của các nhân vật.
Lưu Nghĩa Khánh 刘义庆 (năm 403 – khoảng
năm 444): người Bành Thành 彭城 (nay là Từ Châu 徐州 Giang Tô 江苏), văn học gia thời
Lưu Nghĩa Khánh mất năm Nguyên
Gia 元嘉 thứ 21 ở Kiến Khang 建康
(nay là Nam Kinh)
Lưu
Nghĩa Khánh từ nhỏ đã tài hoa xuất chúng, yêu thích văn học. Ngoài Thế thuyết tân ngữ 世说新语 ra, ông còn
có tiểu thuyết chí quái U minh lục 幽明录.
Nguồn http://baike.baidu.com/view/39662.htm
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn
Nguồn
THẾ THUYẾT TÂN NGỮ
世说新语
Tác giả: Lưu Nghĩa Khánh 刘义庆
Thiểm Tây lữ du xuất bản xã, 2002.