TẠI SAO NGƯỜI XƯA CHO NHÀ CÓ PHỤ NỮ LÀ “AN”
Bên
trên chữ 安 (an)
có mái che, nghĩa gốc là không gian, về sau chỉ “gia” 家.
Cho nên “an” 安 là
“gia trung hữu nữ” 家中有女 (trong
nhà có phụ nữ), thế thì người xưa vì sao tạo chữ như thế, điều đó đã phản ánh
quan niệm như thế nào của họ?
Ý nghĩa
của chữ 安 (an) là an tĩnh, an ninh, tường hoà. Tại sao “gia
trung hữu nữ” mới “an”? Nguyên lai là vào thời thượng cổ, phụ nữ một mình ở bên
ngoài là vô cùng nguy hiểm. Bởi vì thời cổ đa phần là tạp cư bộ lạc, giữa các bộ
lạc thường phát sinh xung đột bạo lực đánh nhau, phụ nữ rất dễ trở thành đối tượng
bị cướp đi. Sau khi phát minh chăn nuôi cày cấy, nhìn chung phụ nữ không ra
ngoài hái lượm nữa, mà chuyên hái dâu nuôi tằm dệt vải, ở trong nhà không ra
bên ngoài, phụ trách việc giúp chồng và dạy con. Như vậy giảm thiểu cơ hội xuất
đầu lộ diện, tránh được sự tổn hại từ bên ngoài đưa đến, tức “nữ cư gia tắc an”
女居家则安 (phụ
nữ ở nhà thì được bình an).
Bài Đào yêu 诗经 trong kinh Thi đã miêu tả rõ tình cảnh một cô gái xinh đẹp
như hoa đào khi xuất gia, trong đó có câu:
Chi tử vu quy
Nghi kì thất gia
之子于归
宜其室家
(Người con gái ấy đi về nhà chồng
Hoà thuận thân thiện với gia đình chồng)
Đã phản ánh quan niệm của người xưa nhà không có “nữ” 女 bất
thành. Nhìn từ lí luận của Nho gia, cũng là trước tiên tu thân, tề gia, sau đó
mới là trị quốc, bình thiên hạ. Mà thành “gia” 家 là bắt đầu từ
“hôn” 婚, bản chất của hôn nhân là trong nhà có “nữ” 女, nếu không có nữ chủ nhân thỉ không phải là gia đình
hoàn chỉnh, nhân đó “gia trung hữu nữ” mới “an”.
安 (an) thường đi chung với 宁 (ninh), trong nhà có “đinh” 丁 (đàn ông con trai) mới “ninh” 宁, nam nữ đầy đủ, thế là hưởng phúc được an ninh. Đây kì thực là sự phản ánh chân thực xã hội nông canh thời cổ. Thời cổ sản xuất của gia đình là nam cày nữ dệt, khuyết một không thể. Nam chủ ngoại, nữ chủ nội, có nam trong nhà, có thể quyết định sự việc lớn nhỏ trong nhà mới được “ninh”; có nữ trong nhà, phụ trách việc ẩm thực cư trú, chăm sóc con cái, mới được “an”. Vai trò của nam nữ trong gia đình không thể thiếu được, nhân đó hai chữ “an ninh” 安宁 cũng rất ít khi tách rời, trở thành từ thường gặp trong cuộc sống.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 22/5/2022
Nguyên tác Trung văn
Trong quyển
THÚ VỊ VĂN HOÁ TRI THỨC ĐẠI TOÀN
趣味文化知识大全
Thanh Thạch 青石 biên
soạn
Trung Quốc Hoa kiều xuất bản xã,
2013