QUÁ TRÌNH TIÊU VONG CỦA DÂN TỘC BÁCH VIỆT
TRONG LỊCH SỬ
(kì 3)
(Tưởng Bỉnh Chiêu 蒋炳钊)
Mân Việt 闽越 chủ
yếu tụ cư tại vùng đất nay là Phúc Kiến 福建 và một bộ phận
phía đông tỉnh Cám赣 (Giang
Tây 江西 –
ND); Đông Âu 东瓯 hoạt động tại lưu vực Âu giang 瓯江 phía nam Chiết Giang 浙江.
Theo Sử kí – Đông Việt liệt truyện 史记 - 东越列传:
Mân Việt Vương Vô Chư 闽越王无诸 cùng Đông Hải Vương Dao 东海王摇, ….. Sau khi Tần thôn tính thiên hạ, đều bị phế bỏ
vương hiệu trở thành quân trưởng, lấy đất nơi đó đặt làm quận Mân Trung 闽中. Đến khi chư hầu phản Tần, Vô Chư 无诸, Dao 摇 thống lĩnh người
Việt quy phụ Bà Dương lệnh 鄱阳令 là Ngô Nhuế 吴芮, mọi người gọi là Bà Quân 鄱君, theo chư hầu diệt Tần. Đương thời, Hạng Tịch 项籍nắm đại quyền hướng đến chư hầu phát bố hiệu lệnh,
không lập Vô Chư và Dao làm Vương, cho nên họ không quy phụ Sở Vương. Hán Vương
汉王 đánh Hạng Tịch,
Vô Chư và Dao thống lĩnh người Việt phò trợ Hán Vương. Hán Vương năm thứ 5 (năm
202 trước công nguyên), lập Vô Chư làm Mân Việt Vương 闽越王 trở lại, xưng Vương tại Mân Trung 闽中, kiến đô tại Đông Dã 东冶 (*). Hán Huệ Đế 汉惠帝 năm thứ 3, nêu công lao phò tá của người
Việt thời Cao Đế 高高帝, triều đình
cho rằng công lao của Mân quân Dao nhiều, bách tính cũng muốn quy phụ, bèn lập
Dao làm Đông Hải Vương 东海王, kiến đô ở
Đông Âu 东瓯, người đời gọi ông là Đông Âu Vương 东瓯王.
Sau khi
Tần thống nhất toàn quốc, đối với Mân Việt 闽越 và Đông Âu 东瓯 “giai phế vi quân trưởng” 皆废为君长 (đều phế làm
quân trưởng), thiết lập quận Mân Trung 闽中để
thống trị. Trên thực tế, thì không làm như thế, bởi vì vương triều Tần chưa hề
phái binh hoặc quan lại đến vùng Mân Việt và Đông Âu, cho nên quận Mân Trung hữu
danh vô thực, chỉ tồn tại trên giấy tờ. Mân Việt và Đông Âu vẫn do người cầm đầu
của họ thống trị bản tộc. Cho nên khi nông dân khởi nghĩa cuối đời Tần, Vô Chư 无诸 và
Dao 摇 thống
lĩnh người trong tộc của mình “tá chư hầu diệt Tần” 佐诸侯灭秦 (giúp chư hầu diệt Tần). Chính do bởi họ phò tá nhà Hán có công, cho
nên vương triều Tây Hán sau khi kiến lập, vẫn lần lượt tái phong Vô Chư làm Mân
Việt Vương 闽越王, Dao làm Đông Âu Vương 东瓯王,
phế bỏ quận Mân Trung. Tây Hán kiến lập, vương triều Hán cũng chưa từng phái
binh hoặc quan lại đến vùng Đông Việt, cho nên họ chỉ kiến lập mối quan hệ
“phiên thần” 蕃臣với vương triều Tây Hán, vẫn bảo lưu được tính độc lập
tương đối. Khi Ngô Sở 7 nước phản loạn, Đông Âu, Mân Việt đều ủng hộ Lưu Tị 刘濞 phản Hán, năm Kiến Nguyên 建元
thứ 3 (năm 138 trước công nguyên) (**), Mân Việt Vương phát binh vây
đánh Đông Âu, “Đông Âu thực tận, khốn, thả hàng, nãi sử nhân cáo cấp thiên tử” 东瓯食尽, 困, 且降. 乃使人告急天子 (1) (Đông Âu hết lương thực, gặp
phải khó khăn, định đầu hàng, bèn sai người cấp báo với thiên tử nhà Hán). Hán
Vũ Đế phái Nghiêm Trợ 严助 điều binh Cối Kê 会稽 cứu Đông Âu,
Đông Âu Vương tự biết địch không lại Mân Việt, thỉnh cầu quy Hán, nước Đông Âu
bị phế bỏ. Vương quốc Đông Âu vào thời Hán chỉ tồn tại 54 năm.
Mân Việt Vương Dĩnh 闽越王郢 chưa thôn tính được Đông Âu, sự việc cách 3 năm, năm 135 trước công nguyên lại nhân lúc Nam Việt vương Triệu Đà 赵赵佗 chết, liền phát binh đánh Nam Việt 南越. Hán Vũ Đế lại tiếp nhận thỉnh cầu của Nam Việt Vương xuất binh đánh dẹp. Lúc bấy giờ, nội bộ giai cấp thống trị Mân Việt tàn sát lẫn nhau. Mùa thu năm Nguyên Đỉnh 元元鼎 thứ 6, Hán Vũ Đế phái 4 lộ đại quân tiến đến Mân Việt, năm sau quân Hán vào Mân bắc, Mân Việt Vương Dư Thiện 余善 bị giết, các đại thần và tướng quân trở giáo. Năm 110 trước công nguyên (Nguyên Phong 元封 nguyên niên), nước Mân Việt bị phế bỏ. Bắt đầu từ Hán Cao Tổ năm thứ 5 phong Mân Việt Vương Vô Chư, sau con là Dĩnh 郢, Dư Thiện 余善, cháu là Sửu 丑 kế vị, trải qua 3 đời được 92 năm. …. (còn tiếp)
Chú của
nguyên tác
1- Sử kí – Đông
Việt liệt truyện 史记 - 东越列传
Chú của người
dịch
*- Mân Việt Vương kiến đô tại “Đông Dã” 东冶. Trong nguyên tác là “Đông Trị” 东治.
https://baike.baidu.com/item/%E4%B8%9C%E8%B6%8A%E5%88%97%E4%BC%A0/2291620
**- Năm Kiến Nguyên 建元 thứ 3 (năm 138 trước công nguyên), trong nguyên tác in nhầm là “Kiến Lập” 建立.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 09/5/2022
Nguồn
BÁCH VIỆT SỬ LUẬN TẬP
百越史论集
Chủ biên: Vương Ý Chi
王懿之, Lí Cảnh Dục 李景煜
Vân Nam Dân tộc xuất bản xã, 1989