Dịch thuật: Nhạc phủ thanh truyền nhập Hán dao (445) (Đặng Trần Côn: Chinh phụ ngâm)

 

NHẠC PHỦ THANH TRUYỀN NHẬP HÁN DAO (445)

樂府聲傳入漢謠

Lời nhạc phủ truyền tụng được đưa vào cung Hán

          Nhạc phủ 樂府/乐府: Nguyên là cơ quan âm nhạc cổ đại. Thời Tần, triều đình thiết lập quan thự chuyên quản lí âm nhạc, thời Hán, theo danh xưng của thời Tần. Năm 112 trước công nguyên, “Nhạc phủ” được chính thức thành lập vào thời Hán Vũ Đế 汉武帝 triều Tây Hán, có nhiệm vụ thu thập và biên soạn âm nhạc dân gian các nơi, chỉnh lí cải biên cùng sáng tác âm nhạc, tiến hành diễn xướng cùng diễn tấu.

          “Dân ca nhạc phủ” 民歌乐府thời Hán Nguỵ Lục Triều rất nổi tiếng. Vốn là cơ quan âm nhạc, chuyên huấn luyện nhạc công, chế định nhạc phổ và thu thập dân ca, đã thu thập một số lượng lớn dân ca, “Nhạc phủ” về sau trở thành danh xưng thể thơ mang tính chất âm nhạc. Mấy chục bài dân ca Hán nhạc phủ 汉乐府 mà hiện nay bảo tồn được, đã phản ánh một cách chân thực cuộc sống cùng khổ của nhân dân, như Chiến thành nam 战城南, Đông môn hành 东门行, Thập ngũ tùng quân chinh 十五从军征, Mạch thượng tang 陌上桑 … Văn thể của nó so với Thi kinh 诗经, Sở từ 楚辞 càng hoạt bát tự do hơn, phát triển thể ngũ ngôn, thất ngôn cùng trường đoản cú, đa phần lấy tự sự làm chính, sáng tạo hình tượng nhân vật có tính cách nhất định. Khổng tước đông nam phi 孔雀东南飞 (còn có tên là Cổ thi vị Tiêu Trọng Khanh thê tác 古诗为焦仲卿妻作), Mộc Lan từ 木兰辞 là những sách tác đại biểu ưu tú của dân ca tự sự trong nhạc phủ, được xưng là “Nhạc phủ song bích” 乐府双璧.

https://www.baike.com/wikiid/6128536851953369377prd=attribute&view_id=3yhom06n7t8000

Hán dao 漢謠/汉谣: Những bài hát dân gian truyền tụng được triều đình nhà Hán thu thập.

          Theo ý riêng, câu 445 trong Chinh phụ ngâm ý nói chiến công của chinh phu được truyền tụng trong dân gian và cũng đã được triều đình ghi nhận.

Câu 445, ở bản Nôm “Chinh phụ ngâm diễn ca” tương truyền của Đoàn Thị Điểm không có câu diễn Nôm tương ứng.

                                                                            Huỳnh Chương Hưng

                                                                            Quy Nhơn 07/4/2022

Previous Post Next Post