青州酒与平原酒
桓公有主簿, 善别酒, 有酒辄令先尝. 好者谓青州从事, 恶者谓平原督邮 (1). 青州有齐郡, 平原有鬲县 (2); 从事言到脐, 督邮言在膈上住.
(世说新语 - 术解)
THANH
CHÂU TỬU DỮ BÌNH NGUYÊN TỬU
Hoàn Công hữu chủ bạ, thiện biệt tửu,
hữu tửu triếp linh tiên thường. Hảo giả vị Thanh Châu Tùng sự, ác giả vị Bình
Nguyên Đốc bưu (1). Thanh Châu hữu Tề quận, Bình Nguyên hữu Cách huyện
(2); Tùng sự ngôn đáo tề, Đốc bưu ngôn tại cách thượng trú.
(Thế thuyết tân ngữ - Thuật giải)
Chú thích
1- Tùng sự 从事, Đốc bưu 督邮: Đều là tên chức quan, là thuộc quan của châu, quận.
Ở đây
dùng tên chức quan tên địa phương đại biểu cho tên rượu.
2- Thanh Châu hữu
Tề quận, Bình Nguyên hữu Cách huyện青州有齐郡, 平原有鬲县:
Chữ 齐 (tề)
trong “Tề quận’ 齐郡, thời cổ dùng làm chữ 脐 (tề) chỉ cái rốn.
Chữ 鬲 (cách) trong “Cách huyện” 鬲县, có thể dùng làm chữ 膈 (cách), tức “hoành cách mô”.
THANH CHÂU TỬU VÀ BÌNH NGUYÊN TỬU
Hoàn Công có viên chủ bạ rất giỏi phân biệt rượu, mỗi khi có rượu liền bảo anh ta nếm trước. Rượu ngon, anh ta gọi là Thanh Châu Tùng sự, rượu dở anh ta gọi là Bình Nguyên Đốc bưu. Đó là nhân vì Thanh Châu có quận Tề, Bình Nguyên có huyện Cách; gọi là Tùng Sự chỉ rượu ngon ý nói tửu lực có thể xuống đến tận rốn, còn gọi là Đốc Bưu chỉ rượu dở, ý nói tửu lực chỉ dừng lại ở hoành cách mô (màng ngăn giữa khoang khực và khoang bụng).
Chú của người
dịch
Thế thuyết tân ngữ 世说新语 : bộ bút kí tiểu thuyết thuật lại những huyền học ngôn đàm dật sự của
sĩ đại phu thời Nguỵ Tấn. Trong đó có thể nhìn thấy ngôn đàm về huyền học thời
Nguỵ Tấn đã trở thành phong thượng, mà huyền học chính là lấy tư tưởng Lão
Trang làm gốc. Tư tưởng của Đạo gia đối với phương thức tư duy và trạng thái
sinh hoạt của sĩ đại phu thời Nguỵ Tấn, thậm chí phong khí của cả xã hội đều sản
sinh ảnh hưởng quan trọng. Tác phẩm này do Lâm Xuyên Vương Lưu Nghĩa Khánh 临川王刘义庆, thuộc dòng dõi tông thất nhà Lưu Tống thời Nam Bắc
triều đã tập hợp một số văn nhân biên soạn, Lưu Tuấn 刘峻
đời Lương viết lời chú. Toàn sách nguyên có 8 quyển, bản chú của Lưu Tuấn phân
làm 10 quyển. Các bản hiện nay đều là 3 quyển phân làm 36 môn như: đức hạnh,
ngôn ngữ, chính sự, văn học, phương chính, nhã lượng v.v… Toàn sách tổng cộng
hơn 1000 tắc, kí thuật những dật văn dật sự của danh sĩ quý tộc từ cuối đời Hán
đến thời Lưu Tống, chủ yếu là những câu chuyện có liên quan đến việc bình luận,
thanh đàm huyền ngôn và ứng đối cơ trí của các nhân vật.
Lưu Nghĩa Khánh 刘义庆 (năm 403 – khoảng
năm 444): người Bành Thành 彭城 (nay là Từ Châu 徐州 Giang Tô 江苏), văn học gia thời
Lưu Nghĩa Khánh mất năm Nguyên
Gia 元嘉 thứ 21 ở Kiến Khang 建康
(nay là Nam Kinh)
Lưu
Nghĩa Khánh từ nhỏ đã tài hoa xuất chúng, yêu thích văn học. Ngoài Thế thuyết tân ngữ 世说新语 ra, ông còn
có tiểu thuyết chí quái U minh lục 幽明录.
Nguồn http://baike.baidu.com/view/39662.htm
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 11/3/2022
Nguồn
https://baike.baidu.com/item/%E4%B8%96%E8%AF%B4%E6%96%B0%E8%AF%AD%C2%B7%E6%9C%AF%E8%A7%A3/6605048