THIÊN NHAI HẢI
GIÁC
天涯海角
CHÂN TRỜI GÓC BỂ
Giải
thích: Hình dung giữa hai người cách nhau cực xa, cũng
hình dung một nơi xa xôi vắng vẻ.
Xuất xứ: Đường . Hàn Dũ 韩愈: Tế Thập Nhị Lang văn 祭十二郎文
Văn
học gia Hàn Dũ 韩愈
thời Đường lúc còn
nhỏ, phụ mẫu nối nhau qua đời, phải nương nhờ người anh là Hàn Hội 韩会và chị dâu để sống. Hàn Hội có một
người con nối dõi là Lão Thành 老成, trong tộc đứng hàng thứ 12, cho nên tiểu danh là Thập Nhị
Lang 十二郎
(1), nhỏ tuổi hơn Hàn Dũ. Hàn Hội
năm 42 tuổi, nhân vì đấu tranh chốn quan trường, bị biếm làm Thiều Châu Thứ sử 韶州刺史, chỉ mấy tháng sau mắc bệnh và
qua đời tại Thiều Châu, lúc bấy giờ Hàn Dũ chỉ có 11 tuổi, Thập Nhị Lang cũng rất
nhỏ. Hàn Dũ tuy có 3 anh trai, nhưng đều mất sớm. Kế thừa gia nghiệp chỉ còn có
2 người là Hàn Dũ và cháu Thập Nhị Lang, cả hai lênh đênh cô khổ, nhưng luôn giữ
cuộc sống gia nghiệp của ông bà.
Hàn
Dũ năm 9 tuổi từ Tuyên Thành 宣城 đến kinh thành, trong thời gian 10 năm chỉ có 3 lần gặp mặt
Thập Nhị Lang. Khi Hàn Dũ định về lại phía tây cùng Thập Nhị Lang sinh sống, chẳng
may Thập Nhị Lang qua đời, Hàn Dũ đau đớn vô cùng, thế là viết ra thiên Tế Thập Nhị Lang văn 祭十二郎文, chuẩn bị một số vật phẩm từ một nơi rất xa tế Thập Nhị
Lang. Trong bài văn có câu:
Nhất tại thiên chi
nhai, nhất tại địa chi giác.
一在天之涯一在地之角
(Một người ở chân trời, một người
ở góc biển)
Bài
văn tế này, từng chữ từng chữ thấm đẫm nước mắt, đọc lên khiến người nghe chua
xót.
Chú
của người dịch
1- Thập Nhị Lang 十二郎: Tức Hàn Lão Thành 韩老成.
Hàn
Dũ 韩愈có
3 người anh, anh cả là Hàn Hội 韩会, người anh thứ là Hàn Giới 韩介, và một người mất từ lúc nhỏ
chưa kịp đặt tên. Hàn Hội không có con, nhận con của người em Hàn Giới làm con
thừa tự, là Hàn Lão Thành. Trong tộc, Lão Thành xếp hàng thứ 12 nên gọi là Thập
Nhị Lang 十二郎.
Phụ mẫu Hàn Dũ mất lúc ông còn nhỏ, Hàn Dũ sống với anh là Hàn Hội và chị dâu,
nên rất gắn bó với Thập Nhị Lang.
(Tư liệu tổng hợp)
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 17/02/2022
Nguyên tác Trung văn
THIÊN NHAI HẢI GIÁC
天涯海角
TRUNG QUỐC THÀNH NGỮ CỐ SỰ TỔNG TẬP
中国成语故事总集
(tập 1)
Chủ biên: Đường Kì 唐麒
Trường Xuân – Thời đại văn nghệ xuất bản xã, 2004