Dịch thuật: Tập tục dán câu đối xuân

 

TẬP TỤC DÁN CÂU ĐỐI XUÂN

          Ngày 30 tháng Chạp, nhà nhà đều dán câu đối xuân, kính Môn thần, treo tranh tết để tăng thêm không khí ngày tết. Câu đối xuân (xuân liên 春联) cũng còn gọi là “đối liên” 对联, “môn đối” 门对, “môn thiếp” 门贴.

          Câu đối xuân bắt nguồn từ “đào phù” 桃符thời cổ. Đào phù là hai tấm ván gỗ đào hình chữ nhật treo hai bên cửa lớn. Bên trên viết tên hai vị thần là “Thần Đồ” 神荼 và “Uất Luật” 郁垒 để xua đuổi ma quỷ, tị tà. Mỗi khi đến tết, người ta luôn dùng đào phù mới thay thế đào phũ cũ. Vương An Thạch 王安石 có câu:

Thiên môn vạn hộ đồng đồng nhật

Tổng bả tân đào hoán cựu phù

千门万户曈曈日

总把新桃换旧符

(Mặt trời mọc ra, ngàn nhà vạn nhà dần sáng lên

Mọi người dùng đào phù mới thay đào phù cũ)

Chính là nói sự kiện này.

          Năm 964, Thục chúa nhà Hậu Thục là Mạnh Sưởng 孟昶 bảo Học sĩ Tân Dần Tốn 辛寅逊 viết chữ lên tấm ván gỗ đào, nhưng sau đó lại cho là không ổn, bèn tự mình ra tay viết lại:

Tân niên nạp dư khánh

Giai tiết hiệu trường xuân

新年纳余庆

佳节号长春

(Tân niên, hưởng phúc trạch của tổ tiên để lại

Giai tiết, dự báo sắc xuân thường tại)

          Từ đó, viết lên đào phù diễn biến thành viết câu đối xuân. Về sau, do bởi sản sinh ra giấy, người ta dần dùng giấy để thay thế tấm vãn gỗ đào, đó chính là khởi đầu việc dán câu đối xuân.

          Câu đối xuân phổ cập thịnh hành vào triều Minh. Theo Trâm Vân Lâu tạp thuyết 簪云楼杂说:

          Đặt ra câu đối xuân bắt đầu từ Minh Thái Tổ 明太祖. Lúc đế tại Kim Lăng 金陵, hôm trừ tịch đột nhiên truyền chỉ, công khanh sĩ thứ trên cửa nhà mình phải có cặp câu đối xuân. Thái Tổ vi hành xem qua lấy làm vui lòng.

          Do bởi hoàng đế tự mình gắng làm, lại thêm sự yêu thích của văn nhân mặc khách, sự truyền bá của quảng đại quần chúng nên ngày tết dán câu đối xuân trở thành một tập tục được lưu truyền rộng rãi.

                                                                   Huỳnh Chương Hưng

                                                                   Quy Nhơn 04/02/2022

Nguồn

BẤT KHẢ BẤT TRI ĐÍCH 3000 CÁ VĂN HOÁ THƯỜNG THỨC

不可不知的 3.000 个文化常识

Biên soạn: Tinh Hán 星汉

Bắc Kinh: Trung Quốc Hoa Kiều xuất bản xã, 2010

Previous Post Next Post