QUÂN BẤT KIẾN, DÃ NGOẠI SONG UYÊN ƯƠNG
(407)
君不見野外雙鴛鴦
Chàng chẳng thấy sao, đôi chim uyên ương nơi đồng nội
Quân bất kiến 君不見/君不见: Anh chẳng thấy
sao. Cụm từ thường xuất hiện trong thi từ cổ đại Trung Quốc, như
Trong Tương tiến tửu 将进酒 của Lí Bạch 李白:
Quân bất kiến, Hoàng hà chi thuỷ thiên
thượng lai
Bôn lưu đáo hải bất phục hồi.
Quân bất kiến, cao đường minh kính bi bạch
phát
Triêu như thanh ti, mộ như tuyết
君不见, 黄河之水天上来
奔流到海不复回
君不见, 高堂明镜悲白发
朝如青丝暮如雪
(Anh chẳng thấy sao, Hoàng hà từ trời cao tuôn xuống
Cuồn cuộn chảy ra biển lớn không quay trở lại
Anh chẳng thấy sao, nơi cao đường soi kiếng buồn
thương cho tóc bạc
Sáng sớm tóc xanh như tơ, đến chiều tối đã trắng như
tuyết)
Trong Lương phủ ngâm 梁甫吟 của Lí Bạch 李白:
Quân bất kiến, Triều Ca đồ tẩu từ Cức
Tân
Bát thập tây lai điếu Vị tân
君不见,朝歌屠叟辞棘津
八十西来钓渭滨
(Anh chẳng thấy sao, ông lão Khương Thượng chốn Triều
Ca
Đến tám mươi tuổi từ biệt Cức Tân đến câu cá bên sông
Vị)
Trong Binh xa hành 兵车行của Đỗ Phủ 杜甫:
Quân bất kiến, Thanh Hải đầu, bạch cốt
vô nhân thu
Tân quỷ phiền oan, cựu quỷ khốc
Thiên âm vũ thấp thanh thu thu
君不见, 青海头, 白骨无人收
新鬼烦冤旧鬼哭
天阴雨湿声啾啾
(Anh chẳng thấy sao, nơi đầu Thanh Hải, xưa nay xương
trắng có ai nhặt đâu
Nơi đó, quỷ mới kêu oan, quỷ cũ than khóc
Trời âm u, mưa lạnh lẽo, tiếng kêu khóc thảm bi thảm
không ngừng)
Trong Bần giao hành 贫交行của Đỗ Phủ 杜甫:
Phiên thủ vi vân phúc thủ vũ
Phân phân khinh bạc hà tu sổ
Quân bất kiến, Quản Bào bần thời giao
Thử đạo kim nhân khí như thổ
翻手为云覆手雨
纷纷轻薄何须数
君不见, 管鲍贫时交
此道今人弃如土
(Một số người kết giao, lật tay thì như mây, trở tay
thì như mưa
Biến hoá đa đoan, loại khinh bạc nhiều vô số
Anh chẳng thấy sao, ngày xưa Quản Trọng Bào Thúc Nha kết
giao từ lúc nghèo, đến khi giàu sang vẫn không thay đổi
Đạo bằng hữu đó người ngày nay vất bỏ xem như bụi đất)
Trong Hành lộ nan 行路难 (tam
thủ) của Cố Huống 顾况 thời Đường:
Quân bất kiến, đảm tuyết tắc tỉnh không
dụng lực
Xuy sa tác phạn khởi kham thực
君不见, 担雪塞井空用力
炊砂作饭岂堪食
(Anh chẳng thấy sao, gánh tuyết lấp giếng hao phí công
sức
Nấu sỏi đá để thành cơm há có thể ăn được sao)
Quân bất kiến, thiếu niên đầu thượng như
vân phát
Thiếu tráng như vân lão như tuyết
君不见, 少年头上如云发
少壮如云老如雪
(Anh chẳng thấy sao, thiếu niên tóc như xanh mây
Thiếu tráng tóc như xanh mây, nhưng đến già tóc trắng
như tuyết)
Trong Hành lộ nan行路难 của Quán Hưu 贯休 thời Ngũ Đại:
Quân bất kiến, đạo bàng phế tỉnh sinh cổ
thụ
Bản thị kiêu xa quý nhân ốc
君不见, 道傍废井生古树
本是骄奢贵人屋
(Anh chẳng thấy sao, cạnh giếng hoang phế bên đường có
cổ thụ
Nơi đó vốn là nhà của kẻ kiêu xa quyền quý)
Quân bất kiến, đạo bàng thụ hữu kí sinh
chi
Thanh thanh úc úc đồng vinh suy
君不见, 道傍树有寄生枝
青青郁郁同荣衰
(Anh chẳng thấy sao, cây bên đường có cành sống bám
Xanh tốt um tùm cùng với cây lúc tươi lúc héo)
https://baike.baidu.com/item/%E5%90%9B%E4%B8%8D%E8%A7%81/10962449
Câu 407 bản diễn Nôm “Chinh phụ ngâm diễn ca” tương
truyền của Đoàn Thị Điểm là:
Chàng chẳng thấy chim uyên cây nội (349)
Bản Chinh phụ ngâm khúc của Vân Bình Tôn Thất Lương, nxb Tân Việt, in
năm 1953 là:
Chàng chẳng thấy chim uyên Ở nội
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 25/02/2022