TRIỆU THẮNG
Triệu Thắng 赵胜 (? – năm 251 trước công nguyên), hiệu Bình Nguyên Quân 平原君. Tể tướng triều Triệu Huệ Văn Vương 赵惠文王, Triệu Hiếu Thành Vương 赵孝成王 thời Chiến Quốc. Một trong “tứ quân tử thời Chiến Quốc. Bệnh mất.
Triệu Thắng 赵胜, người thời Chiến Quốc, em của Huệ Văn Vương 惠文王, từng được Huệ Văn Vương bái làm Tướng quốc nước Triệu. Nhân vì phong ấp của ông tại Bình Nguyên 平原 (nay là phía nam huyện Bình Nguyên 平原 tỉnh Sơn Đông 山东), cho nên xưng là Bình Nguyên Quân 平原君. Trong số các anh em, Triệu Thắng là hiền minh nhất. Ông lấy lễ đãi kẻ sĩ, thích chiêu nạp môn khách. Có một lần, người hàng xóm của Triệu Thắng là một văn sĩ bị thọt chân, từng bước từng bước ra bờ sông lấy nước, khi đi ngang qua trước nhà Triệu Thắng, ái thiếp của Triệu Thắng trên lầu nhìn thấy, cười phá lên. Vị văn sĩ nọ rất không vui, bước vào cửa yêu cầu Triệu Thắng giết ái thiếp đó. Triệu Thắng trước mặt chỉ ứng phó vài ba câu, sau việc đó lại cười người nọ, cho rằng, một chút chuyện nhỏ không đủ để phải giết người đẹp. Tiếp đó, các môn khách của Triệu Thắng dần dần rời đi. Sau hơn một năm, đã rời khỏi hơn một nửa. Việc này khiến Triệu Thắng cảm thấy rất kì lạ, hỏi môn khách rằng:
- Tôi
đãi các vị trước giờ chưa thất lễ, sao lại có nhiều người bỏ đi như thế?
Một vị môn khách đáp rằng:
- Chỉ
nhân vì ông không giết ái thiếp, mọi người cho rằng ông yêu quý sắc đẹp hơn yêu
quý sĩ nhân, cho nên đã lần lượt rời đi.
Thế là, Triệu Thắng lập tức giết ái thiếp nọ, đem thủ cấp đích thân giao cho vị văn sĩ thọt chân để xin lỗi. Từ đó, môn khách lại dần đông lên, đạt đến mấy ngàn người. Triệu Thắng cùng Mạnh Thường Quân 孟尝君 nước Tề, Tín Lăng Quân 信陵君 nước Nguỵ, Xuân Thân Quân 春申君 nước Sở được xưng là bốn vị quân tử tôn trọng nhân tài của thời Chiến Quốc.
Năm 265 trước công nguyên, Hiếu Thành Vương 孝成王 lên ngôi, Triệu Thắng vẫn đảm nhiệm chức Tướng quốc, nắm giữ triều chính, đổi phong tại Đông Vũ Thành 东武城 (nay là phía tây nam cố thành của tỉnh Hà Bắc 河北).
Bốn năm sau, tướng Tần là Bạch Khởi 白起 tấn công nước Hàn, chiếm lấy Dã Vương 野王 (nay là huyện Thấm Dương 沁阳tỉnh Hà Nam 河南), phong toả con đường nối liền quận Thượng Đảng 上党 ra bên ngoài của nước Hàn, ý đồ bức quận Thượng Đảng đầu hàng nước Tần. Quận thú Phùng Đình 冯亭 không chịu đầu hàng, mà muốn đem toàn quận dâng cho nước Triệu. Bình Dương Quân Triệu Báo 平阳君 赵豹 nước Triệu ra sức cự tuyệt để tránh xung đột với nước Tần, còn Triệu Thắng lại nghe theo ý kiến của thần hạ Phùng Đình, cho rằng đương không có được một quận, sao không tiếp nhận, nên kiên quyết chủ trương tiếp nhận, đồng thời thay Hiếu Thành Vương, Triệu Thắng đến Thượng Đảng tiếp thu. Quả nhiên, việc đó làm cho quân Tần tức giận, khiến nước Triệu trong trận chiến Trường Bình 长平 gặp phải thảm bại, binh sĩ tử vong lên đến 45 vạn, nguyên khí bị thương tổn nặng nề, từ đó không thể phấn chấn. Về việc đó, Tư Mã Thiên 司马迁trong Sử kí 史记 phê bình Triệu Thắng không nhận thức đại cuộc, vì điều lợi mà làm cho trí bị hôn mê.
Năm 258 trước công nguyên, Tần phái Vương Hột 王齕 thừa cơ tấn công vây đô thành Hàm Đan 邯郸 của nước Triệu. Đương thời quốc lực của Triệu đã trống không, dân trong thành Hàm Đan khốn đốn vì binh ít, hình thế vô cùng nguy cấp. Triệu Thắng thân là Tướng quốc, một mặt khích lệ quân sĩ kiên thủ, nhiều lần đánh lui sự tấn công mãnh liệt của quân Tần, mặt khác nhiều lần sai sứ thần hướng đến nước Nguỵ xin cứu viện. Sau nhân vị Hàm Đan quá nguy cấp, nên đích thân đến nước Sở cầu viện. .... (còn tiếp)
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 06/12/2021
Nguyên tác Trung văn
TRIỆU THẮNG
赵胜
Trong quyển
TRUNG QUỐC LỊCH ĐẠI TỂ TƯỚNG LỤC
中国历代宰相录
Chủ biên: Dương Kiếm Vũ 杨剑宇
Thượng Hải văn hoá xuất bản xã, 1999