题临安山水
万里车书尽混同
江南岂有别疆风
提兵百万西湖上
立马吴山第一峰
(金. 海陵王 - 完颜亮)
ĐỀ LÂM AN SƠN THUỶ
Vạn lí xa thư tận hỗn đồng
Giang
Đề binh bách vạn Tây Hồ thướng
Lập mã Ngô sơn đệ nhất phong
(Kim . Hải Lăng Vương - Hoàn Nhan Lượng)
ĐỀ LÂM AN SƠN THUỶ
(Giang sơn muôn dặm phải là thống nhất
Giang
Ta sẽ thống lĩnh trăm vạn hùng binh tiến đến Tây Hồ
Cưỡi ngựa đạp lên ngọn Ngô sơn)
Hải Lăng
Vương – Hoàn Nhan Lượng 海陵王 - 完颜亮 (năm 1122 – năm 1161):
Tự
Nguyên Công 元功, tên Nữ Chân là Địch Cổ Nãi 迪古乃.
Ông là trưởng tôn của Kim Thái Tổ Hoàn Nhan A Cốt Đả 金太祖完颜阿骨打, con thứ của Thái sư Hoàn Nhan Tông Cán 完颜宗干, là vị hoàng đế thứ 4 của triều Kim. Sinh vào năm Nhâm Dần niên hiệu
Thiên Phụ 天辅 thứ
6, mẹ là Đại thị 大氏 thiếp của Hoàn Nhan Tông Cán.
Hoàn
Nhan Lượng từ nhỏ đã phát tiết thiên tài, thâm trầm đại lược, phong nghi nhàn dật
tĩnh hoà, thể thái hùng vĩ lịch duyệt, đồng thời cực độ sùng thượng văn hoá
Hán, thích giao du với các danh sĩ Liêu Tống trên đất Kim, rất có danh tiếng
trong tông thất, tài năng của ông khiến Hi Tông Hoàn Nhan Đản 熙宗完颜亶 lo sợ.
Năm Hoàng Thống 皇统 thứ
9 (năm 1149), Hoàn Nhan Lượng chỉ mới 27 tuổi thí quân soán vị xưng đế, cải
nguyên là Thiên Đức 天德. Ông tại vị 12 năm, lại tàn bạo cuồng ngạo, dâm ác
quá mức, giết người vô số. Nhưng đồng thời với đó, ông cũng ra sức trị nước,
khuyến khích nông nghiệp, chỉnh đốn lại chính, thực hành cách tân, hoàn thiện
tài chính, ra sức đẩy mạnh văn hoá, dời đô đến Yên Kinh 燕京, cực độ tăng cường tập quyền trung ương, tiến một bước
củng cố tính chính thống Hoa Hạ của bản thân vương triều Kim và thống trị
phương bắc.
Năm
Chính Long 正隆 thứ
6 (năm 1161), Hoàn Nhan Lượng ý đồ thống nhất Hoa Hạ, hưng quốc bách nghiệp, đã
phát đại quân nam chính Tống triều, nhưng lúc vượt sông tại Qua Châu 瓜洲tác chiến đã chết bởi nhóm phần tử Nữ Chân bảo thủ
Hoàn Nhan Nguyên Nghi 完颜元宜, năm đó ông 40 tuổi.
Sau khi mất, ông bị phế làm Hải Lăng Dượng Vương 海陵炀王, chẳng bao lâu lại bị phế thành thứ nhân.
Điều đáng được nhắc đến là, Hải Lăng Vương 海陵王 lúc sinh tiền cũng là một đại văn học gia rất có thành tựu, đương thời khen tặng ông “nhất ngâm nhất vịnh, quán tuyệt đương thời” 一吟一咏冠绝当时. Luận về thơ từ của ông thì rất hùng hồn mạnh mẽ, khí tượng khôi hoằng cao cổ. Sau Thế Tông Hoàn Nhan Ung 世宗完颜雍 nhân vì người mà phế văn, tác phẩm của Hoàn Nhan Lượng chỉ còn lại mấy bài, được chép trong “Toàn Kim Nguyên từ” 全金元词.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 29/11/2021
Nguồn